روغن های گیاهی (گلرنگ، گیاه کبریت، نارگیل)

موارد استفاده:

در طب سنتی از بذر این گیاه و روغن آن به عنوان رفع سرفه و بو استفاده نموده و بالاخص آن را برای برطرف کردن جذام و جرب توصیه نموده اند. روغن قرطم علاوه بر این به عنوان داروی ضداسهال توصیه شده است.

گیاه کبریت یا لیکوپد

لیکوپد اسپورهای گیاهی به نام Lycopodium clavatum از تیره لیکوپدیاسه می باشد. این گیاه بومی هندوستان بوده و بیشتر در نقاط معتدل و ملایم رشد می کند. محصول تجارتی آن توسط کشورهای لهستان، اتحاد جماهیر شوروی و کانادا عرضه می شود. برای تهیه لیکوپد در ماه های تیر و مرداد قسمت های اسپوردار گیاه را بریده، خشک کرده و به وسیله تکان دادن اسپورهای آن را جدا می کنند. سپس باقی مانده گیاه را به وسیله الک جدا کرده و اسپورها را نیز به وسیله الک مخصوص جدا می کنند.

اسپور لیکوپد دارای رنگ زرد روشن می باشد، بسیار نرم و متحرک بوده، بدون بو و طعم است.

اسپورها بر روی آب بدون اینکه مرطوب شوند، شناور شده ولی هنگامی که جوشانده شوند به داخل آب فرو می روند. در اثر ساییدن در هاون ایجاد رنگ خاکستری نموده و اگر در این حالت با کاغذ تماس پیدا کند، ایجاد لکه روغنی می نمایند. اگر اسپورها را بر روی آتش بریزیم شعله درخشانی ایجاد می شود.

ترکیبات:

اسپورهای لیکوپد حاوی 50 درصد چربی می باشند که از گلیسرید اسیدهای چرب مثل اولئیک، هگزادک-9-انوئیک و مقدار کمی اسیدهای پالمیتیک، لینولئیک، لیکوپودیومولئیک و میریستیک تشکیل شده و علاوه بر این حاوی 3 درصد قند، فیتوسترین و آلکالوئید می باشند.

لیکوپد را به مقدار زیاد با مواد دیگر مثل پوست های گیاهی، نشاسته های سرخ و رنگ شده، دکسترین، گوگرد و نمک های غیرآلی تقلب می کنند که همگی را می توان به وسیله میکروسپکوپ تشخیص داد.

موارد استفاده:

لیکوپد به عنوان پودر جذب کننده سطحی مورد استفاده قرار گرفته و در داروسازی آن را به عنوان جلوگیری کننده از چسبیدن حبها و شیافها به کار می برند. مصرف تجارتی لیکوپد بیشتر در صنایع ساخت مواد آتش بازی می باشد.

روغن نارگیل

درخت نارگیل یا Cocos nucifera از تیره نخل در نواحی ساحلی کشورهای گرمسیر رشد می نماید. از چوب و میوه این گیاه استفاده های زیادی به خصوص در تغذیه، ساختن لباس و انواع ظروف و وسایل دیگر به عمل می آید. این گیاه به صورت درختی بلند به ارتفاع حدود 30 متر می باشد و دارای دسته برگ های مخصوصی است که در بالا قرار گرفته و در میان آنها میوه ها قرار دارند.

نارگیل تجارتی میوه ای است رسیده که اطراف آن را فیبرهای سختی احاطه کرده است، داخل آن یک قسمت گوشتی شکل به نام کوپرا قرار گرفته که معمولاً آن را خارج کرده و در معرض نور خورشید خشک می کنند. سپس به صورت پودرهای نرم به مصارف تغذیه می رسانند.

نارگیل در حالت تازه حاوی 30 تا 40 درصد روغن می باشد. از کوپرا به وسیله فشار و بدون حرارت در ابتدا روغن سبکی استخراج می گردد که به کوپرا اولئین معروف است، سپس روغن سنگین تری به نام کوپرا استئارین به دست می آید.

روغن نارگیل را به وسیله فشار از دانه های گیاه نارگیل به دست می آورند. رنگ این روغن زرد پریده تا بی رنگ بوده و در 28 تا 30 درجه به صورت مایع درمی آید. در 20 درجه به شکل نیمه جامد است و بالاخره در 15 درجه سفت می شود. این روغن دارای بوی ضعیف و مزه شیرین می باشد ولی وقتی که به خوبی تصفیه شود و عاری از اسیدهای چرب باشد، بدون بو و مزه است.

ترکیبات:

روغن نارگیل مخلوطی از گلیسریدها می باشد که ترکیبات اشباع آن حدود 84 درصد حاوی اسیدهایی از قبیل لوریک، میریستیک، پالمیتیک، کاپریلیک، کاپریک و استئاریک می باشد.

روغن نارگیل ممکن است دارای بوی نامطبوع باشد که مربوط به مقدار خیلی کم اسیدکاپریلیک موجود در آن است.

موارد استفاده:

این روغن به طور زیاد در ترکیبات روغن های خوراکی، شکلات و شیرینی سازی وارد می شود و به عنوان روغن سر و در سایر فرآورده های آرایشی بکار می رود. در صنایع صابون سازی و شمع سازی از این روغن استفاده زیاد به عمل آورده شده و در داروسازی آن را به عنوان پایه پماد به مصرف می رسانند.

نارگیل در طب سنتی جهت برطرف کردن درد مثانه و ضعف جگر به کار برده شده، روغن آن را جهت مداوای درد مثانه، کمر و زانو استفاده می نمودند. نارگیل و روغن آن علاوه بر این به عنوان محرک و مقوی باء توصیه شده است.