پرورش سبزیجات: دلایل زرد شدن برگهای تربچه چیست

تربچه ( radish ) از دسته سبزیجات ریشه ای است که برای مصرف ریشه (خود تربچه) و گاهی برگهایش پرورش داده میشود. برگهای تربچه بخشی از گیاه است که به کمک نور خورشید، غذا برای رشد ریشه تولید میکند و مواد مغذی مورد نیاز برای رشد گیاه را که از طریق ریشه جذب شده است ذخیره سازی مینماید. بنابراین جای تعجب نیست که زرد شدن برگهای تربچه نشانه مشکلی در رشد گیاه باشد. در اینجا به دلایل زرد شدن برگهای تربچه و روشهای برطرف کردن مشکل و درمان آن بیشتر میخوانید.

چرا برگهای تربچه زرد میشوند؟

مشکلات پرورش تربچه گوناگون است که از جمله آنها میتوان به شلوغی و کمبود فضا، عدم دریافت نور کافی خورشید، حضور زیاد علفهای هرز، آبیاری ناکافی، کمبود مواد مغذی بیماریها و هجوم آفتها اشاره کرد. برگهای تربچه ممکن است در اثر یک یا چند مورد از مشکلات ذکر شده زرد شوند.

بیماریهای عامل زرد شدن برگهای تربچه

برخی از بیماریهای گیاهی میتوانند باعث زرد شدن برگهای تربچه شوند و در واقع زردی برگ یکی از علائم آلودگی گیاهان است.

-    از جمله بیماریهایی که چنین وضعیتی ایجاد میکنند بیماری قارچی لکه برگی سپتوریا است که در آن برگهای آلوده به صورت لکه های زرد رنگی دیده میشوند که تقریبا به صورت یک لکه بزرگ آبکی با مرکز خاکستری به نظر میرسد. با اصلاح مواد آلی و کاشت گیاه در ناحیه ای که خاکی با قابلیت زهکشی خوب دارد میتوانید از ابتلای تربچه ها به لکه برگی سپتوریا جلوگیری کنید. همچنین تناوب کشت به پیشگیری از این بیماری قارچی کمک میکند. برای کنترل بیماری در شرایطی که گیاه آلوده شده است، گیاهان و برگهای بیمار را از گیاه جدا کرده و منهدم کنید و مواد ریخته شده بر روی خاک را از بستر کاشت دور کنید.

-    بیماری قارچی دیگری که میتواند باعث زرد شدن برگهای این گیاه شود، ساق سیاه ( blackleg ) است که ناحیه بین رگبرگهای برگ را زرد میکند. از جمله علائم بیماری قارچی ساق سیاه این است که حاشیه های برگ قهوه ای شده و پیچ میخورد در حالی که ساقه به رنگ قهوه ای تیره تا سیاه در آمده و لَزج و لجنی میشود. ریشه های گیاه نیز باریک شده و به سمت انتهای ساقه سیاه قهوه ای میشوند. در این مورد نیز پیش از کاشت باید خاک را با مقدار زیادی مواد آلی اصلاح کنید و اطمینان حاصل کنید که خاک بستر کاشت قابلیت زهکشی خوبی دارد. همچنین با تناوب کشت احتمال بروز بیماری را کاهش دهید.

-    اگر گیاه تربچه پژمرده شده و به نظر ضعیف میرسد، برگهایش زرد شده و لکه های تخم مرغی شکل قرمز رنگ در قاعده ساقه آن مشاهده میکنید و ریشه ها رگه های قرمز رنگ دارند، احتمالا گیاهتان دچار پوسیدگی فوزاریومی ( Fusarium ) یا ریزوکتونیا شده است. این بیماری قارچی در خاک گرم شیوع پیدا میکند. تناوب کشت و کاشت گیاهان عاری از بیماری به پیشگیری از ریزوکتونیا کمک میکند. در صورت ابتلای گیاهان به این بیماری، تمام مواد و گیاهان آلوده را از زمین خارج کنید. در اواخر بهار یا در تابستان با استفاده از روش آفتاب دهی خاک یا حمام آفتاب، تمام هاگهایی را که در زمستان زنده مانده اند از بین ببرید. از آفتاب دهی خاک به عنوان یک روش طبیعی برای از بین بردن بیماریها و آفات گیاهی استفاده میشود.

-    ریشه چماقی ( Club root ) یک بیماری قارچی دیگر است که در اثر میکروارگانیسمی به نام Plasmodiophora brassicae ایجاد میشود. این بیماری تنها منجر به زرد شدن برگهای گیاه نمیشود بلکه باعث میشود ریشه متورم غده غده شود و ظاهری همانند چماق یا گُرز پیدا کند. این بیماری در خاکهای مرطوب اسیدی شیوع دارد. قارچ عامل بیماری ریشه چماقی پس از انتقال به خاک، میتواند به مدت 18 سال در خاک زنده بماند. قارچ عامل ریشه چماقی از طریق خاک، آب و وزش باد انتقال می یابد. تناوب کشت بلند مدت و دور کردن هر گونه علف هرز و محصولات آلوده و خراب از بستر کاشت به پیشگیری از این بیماری کمک میکند.

-    در شرایط آب و هوای سرد، بیماری سفیدک کرکی ( downy mildew ) باعث ایجاد لکه های زرد گوشه دار بر روی برگها میشود که در نهایت به صورت لکه های بافت دار کاغذی رنگی قهوه ای که با حایشه زرد رنگ احاطه شده اند، در می آید. در این بیماری کپک سفید یا خاکستری کرکی در سطح زیرین برگها تشکیل میشود و نواحی فرو رفتگی قهوه ای تا سیاه در ریشه گیاه با نمای ترک خورده و زبر دیده میشود.

-    پوسیدگی سیاه یک بیماری دیگر مربوط به تربچه است که منجر به زرد شدن برگها میشود. در این مورد نواحی زرد شده ضایعات V شکل متمایزی در حاشیه برگها ایجاد میکنند به صورتی که نوک V از انتهای یک رگبرگ نشات گرفته که این رگبرگ تا قاعده برگ کشیده شده است. در این بیماری برگها زرد و پژمرده شده و خیلی زود قهوه ای میشوند و میمیرند. رگبرگها در تمامی گیاه از برگها و دمبرگ گرفته تا ساقه، سیاه میشوند. شرایط آب و هوایی بسیار گرم و مرطوب زمینه را برای گسترش پوسیدگی سیاه فراهم می آورد که ممکن است با زرد شدن برگها در اثر بیماری قارچی فوزاریومی اشتباه گرفته شود. در پوسیدگی سیاه بر خلاف بیماری قارچی فوزاریومی بیماری برگ با لزجی باکتریایی همراه است.

آفتهای عامل زرد شدن برگهای تربچه

زرد شدن برگهای گیاه تربچه ممکن است به علت آفت زدگی اتفاق افتاده باشد.

-    ویروسی به نام زردی ستاره ای ( Aster Yellows ) یک بیماری میکوپلاسما است که توسط زنجره ها گسترش می یابد و در واقع زنجرک ناقل آن است. برای مقابله با ویروس زردی ستاره ای باید جمعیت زنجرک ها کنترل شود. برای جلوگیری از گسترش بیماری، گیاهان آلوده را بردارید و بستر کاشت را عاری از علفهای هرز نگه دارید چرا که علفهای هرز محل پناهگاه زنجرکها و در نتیجه عامل شیوع این بیماری هستند.

-    کفشدوزک نما یا سوسک دلقک ( Harlequin bug ) حشرات شبیه به کفشدوزک هستند که بر خلاف کفشدوزک، حشره مفیدی برای گیاهان محسوب نمیشوند. سوسک دلقک مایع داخل بافتهای گیاه را مکیده و باعث پژمرده شدن گیاه و نافرم شدن برگها و ایجاد نقطه های زرد یا سفید بر روی برگها میشود. روش متداول مقابله با آفت سوسک دلقک برداشتن این حشرات با دست و از بین بردن تخمهای آنهاست. همچنین زمین را عاری از علفهای هرز نگه دارید و ذرات و مواد گیاهی را که برای این حشرات و تخمهای آنها پناهگاه مناسبی هستند از زمین دور کنید.

دلایل محیطی زرد شدن برگهای تربچه

یکی دیگر از دلایل زرد شدن برگهای تربچه مممن است کمبود نیتروژن باشد. زرد شدن برگ تربچه در اثر کمبود نیتروژن به ندرت اتفاق می افتد چرا که تربچه چندان مصرف نیتروژن ندارد اما در صورتی که متوجه کمبود نیتروژن شدید خاک را با کود پر نیتروژن اصلاح کنید تا گیاه به وضعیت سبز طبیعی بازگردد.