پشن فروت موزی گیاهی بومی دره های آند امریکای جنوبی است که در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری و به دور از یخبندان به خوبی رشد می کند و میوه می دهد. این گیاه در مناطق بومی عموما در کنار جاده ها و باغ ها، در کناره جنگل و در خاک های حاصلخیز و یا ساحلی یافت می شود. پشن فروت موزی در اصل گیاهی وحشی و خودرو بود که در قرن پانزدهم و پیش از ورود اسپانیایی ها اهلی شد و در دیگر مناطق نیز مورد کشت و بهره برداری قرار گرفت. میوه این درخت افزون بر داشتن طعم دلپذیر و عالی به دلیل دارا بودن ترکیبات شیمیایی موثر دارای خواصی از جمله کمک به بهبود هضم غذا، تقویت قلب، ضد سرطان، تقویت سیستم ایمنی، بهبود گردش خون و موارد دیگری می باشد.
نهال پشن فروت موزی در حالت معمول تا هفت متر رشد می کند دارای برگ هایی به رنگ سبز و گل هایی چند برگی با میوه هایی زرد رنگ و در ظاهر مشابه موز است که دارای قابلیت رشد در بیشتر مناطق به ویژه مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری را داراست. این نهال دارای شرایط مناسب کشت مربوط به خود می باشد و با رعایت این شرایط می توان شاهد رشد بهینه و باروری آن بود.
پشن فروت فروت موزی در بیشتر مناطق به ویژه مناطقی با آب و هوای گرم و نیمه گرمسیری و یا حتی معتدل به خوبی رشد می کند. البته در ارتفاعات مناطق استوایی نیز به بهینه مقدار رشد خود می رسد. دمای مناسب برای رشد این گیاه 20 تا 29 درجه سانتی گراد و با شرایط تابش نور مورد نیاز برای گیاه (متوسط شش ساعت در روز ) می باشد.
گیاه یا نهال پشن فروت پس از یک تا یک و نیم سال از زمان کشت میوه می دهد و می توان از ثمره آن در جهت بهره برداری استفاده نمود. لازم به ذکر است که میوه پشن فروت پس از رسیدن روی زمین می افتد و این مناسب ترین زمان برای جمع آوری و خوردن میوه آن است، بنابراین پس از به زمین افتادن میوه بهتر است در جهت حفظ کیفیت آن در کوتاه ترین زمان ممکن جمع آوری گردد.
اما باید توجه داشت که در برخی از حالات ( با توجه به نوع نهال، رقم و یا برخی میوه ها) میوه ها پس از رسیدن کامل از شاخه جدا نشده و به زمین نمی افتد در این صورت باید میوه ها را پیش از زمانی که پوست میوه شروع به چروکیدگی می کند برداشت نمود.
در مورد شرایط کشت و نگهداری نهال پشن فروت موزی بهتری است مواردی را مد نظر داشت:
o جدای از روش تهیه نهال (کشت بذر و یا خرید نهال)، پشن فروت موزی را می توان به صورت ریشه لخت، گلدانی (درآوردن از گلدان)، گونی یا نایلون پیج (جدا نمودن گونی یا نایلون) به محیط خاک انتقال داد.
o از نظر شرایط محیطی بهترین مکان کشت برای این نهال جایی است که دارای دمای 20 تا 29 (دمای آرمانی 20) درجه سانتی گراد می باشد. باید یاد آوری کرد که این گیاه در دمای بیش تر از 40 و کمتر از 5 درجه سانتیگراد با تنش مواجه می شود. نهال پشن فروت برای رشد ایده آل به چند ساعت نور خورشید در روز نیاز دارد و باید در مکانی کشت شود که نیاز گیاه بالغ آن به نور (6 ساعت در روز) تامین شود همچنین خاک محیط ریشه پشن فروت موزی نیز باید دارای بافت مناسب و زهکش عالی باشد.
o از نقطه نظر آبیاری، از آنجا که این گیاه دارای سیستم ریشه ای کوچکی نسبت به سایر گیاهان است بنابراین می توان نتیجه گرفت که در تمامی زمان ها و به ویژه در زمان باروری همواره نیاز به آبیاری منظم دارد اما در زمان آبیاری نیز باید این نکته را مدنظر قرار داد که آبیاری بیش از اندازه و غرقاب نمودن محیط ریشه موجب از بین رفتن گیاه و پوسیدگی ریشه های آن می شود.
ذکر این نکته الزامی است که پس از کاشت نهال باید به آرامی به آن آب داد (به وسیله آب پاش) و خاک محیط اطراف را مرطوب کرد.
o با اینکه نهال های پشن فروت موزی از جنس نر و ماده نیستند اما در بهترین حالت و برای حصول بهینه ترین نتیجه کشت باید آن ها را به صورت جفتی و به فاصله ی حدودی دو تا دو و نیم متر از هم کشت نمود.
o یکی از مهم ترین موارد در مورد کشت نهال این میوه زمان کاشت آن می باشد چراکه اگر این نهال ها در زمان و محیط مناسب کشت نشوند نهال از بین رفته و می توان گفت که عملیات کاشت با نتیجه ای خلاف انتظار مواجه می شود. بهترین زمان کاشت نهال پشن فروت موزی همانند بسیاری دیگر از درختان مثمر فصلی است که نهال در خواب به سر می برد بنابراین در مناطق گرمسیر، معتدل و نیمه سردسیر بایستی نهال ها را در فصل پاییز به خاک و مکان اصلی انتقال داد و در مناطق سردسیر پس از فصل سرما و یخبندان یعنی در بهار نهال را کاشت.
البته باید به این نکته اشاره کرد که در مورد زمان کاشت نهال در گلدان (نهال گلدانی) محدودیتی وجود ندارد.
o پشن فروت موزی از جمله گیاهانی است که به مواد غذایی بسیاری برای داشتن رشد ایده آل نیاز دارد، توصیه می شود در طول فصل رشد 3 به بار به گیاه کود داده شود. برای تغذیه نهال و یا درخت این میوه بهتر است از کودهای نیتروژن دار (مانند کود آلی و ارگانیک) استفاده شود.
با اینکه مقدار کود در توصیه کوددهی با ویژگی های خاک، منطقه، نوع کود و مراحل رشد گیاه همبستگی دارد اما به طور متوسط میزان کود مورد نیاز این نهال 100 گرم کود به ازای هر 100 متر مربع می باشد.
o برای تحریک رشد گیاه در برخی از موارد و پیشگیری از برخی امراض بهتر است در فصل بهار و پیش از گلدهی، نهال و یا درخت پشن فروت را هرس کرد.
خاک محیط کشت پشن فروت باید دارای قابلیت زهکشی مناسب، نگهداری بهینه رطوبت و بافت ایده آل باشد. خاک های با بافت شنی و زهکش خوب و با اسیدیته 5/6 تا 5/7 همراه با مواد آلی برای کشت این گیاه مناسب هستند. در زمان کاشت بهتر است خاک بستر کشت را با مقداری کمپوست، پرلیت، کوکوپیت، کود آلی پوسیده شده و در صورت سنگینی بافت با مقداری شن و ماسه مخلوط کرد. همچنین پاشیدن مقدار اندکی مالچ پس از کاشت به محیط اطراف نهال نه تنها موجب نگهداری رطوبت می شود بلکه از رشد علف های هرز نیز جلوگیری می کند.
پیش از خرید و یا در هنگام انتخاب نهال پشن فروت موزی (جفت) برای دستیابی به نهال هایی مرغوب و سالم بهتر است که مواردی را مد نظر داشت، از جمله؛
o توجه به وضعیت برگ ها و بررسی سلامت آن ها
o سالم بودن ساقه و شاخه های نهال
o سالم بودن ریشه ها و عدم پوسیدگی آن ها
o عدم وجود آفات و بیماری های گیاهی
توصیه می شود برای تهیه این نوع از نهال به مراکز معتبر و نام آشنای عرضه و فروش نهال پشن فروت موزی مراجعه شود.