طاووسی

دانستنیهای علمی

Spratium junceum مترادف با Genista juncea با نام Spanish broom و weaver`s broom شناخته شده است. یک گونه از گیاهان گلدار از خانواده باقلایان می باشد. این گیاه بومی منطقه مدیترانه در قسمت جنوبی اروپا، جنوب غربی آسیا و شمال غربی آفریقا می باشد. این گیاه در مناطق آفتابی و معمولا در مناطق خشک با خاک شنی پیدا می شود. این گونه تنها در جنس Spartium دیده می شود اما به طاووسی های دیگر گونه هایCytisus و Genistaبسیار نزدیک است. که Junceum لقبی خاص است که به زبان لاتین نی ما نند می شود که با توجه به شاخه های این گیاه داده شده است.

خصوصیات - معرفی

درختچه ای قوی و برگ ریز است. رشد طولی آن به 2-4 متر (7-14 فوت) و به ندرت به 5 متر(16 فوت) می رسد. ضخامت ساقه اصلی به 5 سانتی متر (2 اینچ) به ندرت به 10 سانتی متر و (4 اینچ) می رسد. دارای ساقه ضخیم نی مانند و به رنگ خاکستری سبز است. با برگهای کوچک و پراکنده که خزان دار نیز هستند، به طول 1-4 سانتی متر و عرض 2 میلی متر دیده می شود. روی برگ نرم است و زیر برگ دارای موهای بلندی است. برگها از ماه بهمن تا تیر ماه دیده می شوند.
این برگها از اهمیت زیادی برخوردار نیستند. چرا که فتوسنتز این گیاه در شاخه های سبز آن صورت می گیرد (یک استراتژی برای صرفه جویی آب در آب و هوای خشک است). برگهای این گیاه زود خزان دار می شود.

گل: در اواخر بهار و تابستان شاخه ها به فراوانی از گلهای زرد نخودی شکل به فواصل 1-2 سانتی متری هم قرار می گیرند. در اواخر تابستان لگوم ها( غلاف دانه) بالغ و تیره رنگ می شود و به اندازه 8-10 سانتی متری (3-4 فوت) می رسد. آنها پشت سر هم با ایجاد یک شکاف که قابل دیدن است باز می شوند و توسط والدین شروع به بذر افشانی می کنند.

میوه/ دانه: میوه، غلاف دانه ای مودار، خطی و مسطح است. بالای 3 اینچ طول دارد.

S. junceum گونه ای است که به طور گسترده به مناطق دیگر معرفی شده و به عنوان گونه ی مهاجم در مناطقی با آب و هوای مدیترانه ای مانند: کالیفرنیا اورگان، هاوایی، مرکز شیلی، جنوب شرقی استرالیا، در دماغه غربی در آفریقای جنوبی، جزایر قناری و آزور را می توان در نظر گرفت که برای اولین بار در کالیفرنیا به عنوان گیاه زینتی جزایر قناری و آزور معرفی شد. که گونه مهاجم در تابش شدید موفق هستند و مخرب زیستگاهند و بیشتر فتوسنتز، ساقه ایست. که توانایی رشد سریع و تثبیت نیتروژن را دارند. خشکسالی چندین بار مانع از فتوسنتز شان شده است. فتوسنتز ساقه ای کمک به استقامت گیاه در زمان خشکسالی با مصرف کمتر آب می کند.

شرایط نگهداری طاووسی

نور مورد نياز خیلی زیاد آبياري و رطوبت خشک دماي مورد نياز 20 درجه سانتیگراد خاک مورد نياز شنی

رشد و استقرار گیاه: با توجه به آزمایشی که در کالیفرنیا انجام شده، رشد این گیاه محدود به دمای محیط است. این گیاه طی 24 هفته با زیر دمای شب/روز 73-79 درجه فارنهایت (23-26 درجه سانتی گراد)  بوده در حالی که رشد این گیاهان در آب و هوای خنک تر است(4-17 درجه سانتی گراد).  و برای آبیاری باید سطح خاک رطوبت خود را از دست بدهد سپس می توان آبیاری مجدد داشت. دارای شاخه ای کوچکتر و ضخیم تری بوده که توانایی تحمل وزن خود را دارد. اگر برگها بر روی گیاه رشد کرده ای که در دمای کمتری قرار گیرند، باقی می مانند. در دمای بالاتر برگها به سرعت بعد از رشد خود می ریزند.
گیاه طاووسی متاثر از جوانه زنی ساقه می باشد، اشاره می شود که طاووسی ممکن است از ریشه یا نوک ریشه جوانه بزند که سبب تخریب بیوماس موجود در سطح زمین می شود.
سایه دوستی گیاه: نهال طاووسی آستانه تحمل خوبی برای سایه متوسط دارد( 97% بقاء در 30 % تابش مستقیم)، 70 % بقاء در 100 % تابش مستقیم و در سایه شدید( 3% تابش مستقیم) 10 % قابلیت بقاء را دارند.

کنترل: اطلاعات کمی در مورد کنترل این گیاه وجود دارد، روش های کنترل که بیشتر بر مبنای زیست شناسی خود گیاه است. موفقیت هر روش کنترل با توجه به ویژگی های توپوگرافی، خاک، آب و هوایی، سن و تراکم گیاهان و در دسترس بودن منابع انسانی و فنی متفاوت خواهد بود.
کنترل عمومی: چون طاووسی اسپانیایی دانه ها زیادی تولید می کند زمان جوانه زنی بسیار مهم است. به خصوص اگر خاک تخریب شود. خوشبختانه اگر دانه در عمق 10 سانتی متری  باشد قادر به جوانه زنی نخواهد بود. بنابراین مالچ سنگین تاثیری مثبت برای جلوگیری از توسعه آنها دارد.
کنترل ماشینی: گیاهان کوچک و نهال به طور موثر با کج بیل دستی کنترل می شود .هرس با دست می تواند موثر باشد زمانی که بوته ها هنوز کوچک هستند، ریشه را به طور کلی می توان برداشت. در غیر این صورت، قطعات ریشه دوباره جوانه می زند و گیاهان جدید به وجود می آید. بهترین زمان برای هرس دستی بین جولای و سپتامبر، به ویژه هنگامی که خاک خشک است .ساقه درختچه های بزرگ را می توان برش داد این حال، دوباره جوانه زدن رخ می دهد. مگر اینکه بریدن ریشه با علف کش، درمان شود.
مدیریت زراعی: با استفاده از مالچ سنگین و تناوب زراعی منطقه آلوده با گیاهان بومی و یا زینتی  غیر مهاجم می توان از ایجاد طاووسی اسپانیایی جلوگیری کرد
کنترل با علف کش
کاربرد علف کش های زیر ساقه برش داده شده می تواند یک ترکیب موثر باشد.

خواص و کاربردهای دارویی و صنعتی

این گیاه به عنوان یک گیاه زینتی در باغ ها و چشم اندازها استفاده می شود. این گیاه یک جایزه سلطنتی باغبانی از انجمن باغ شایستگی به دست آورد. در بولیوی و پرو، این گیاه به عنوان retama شناخته شده است، این گیاه به عنوان یک گیاه زینتی در باغ ها و در کشت چشم انداز استفاده می شود.

این گیاه یک طعم دهنده خوب است و از اسانس آن نیز استفاده می کنند. برای تولید رنگ زرد و تولید پارچه از این گیاه استفاده می شود.

استفاده های دارویی این گیاه: طاووسی اسپانیایی از نظر خواص دارویی شباهت زیادی به طاووسی های معمولی دیگر دارد و تا 5-6 برابر بیشتر از سایر طاووسی ها تاثیر گذار است. مصرف بیش از حد آن سبب استفراغ و پاکسازی همراه با سوزش کلیه هامی شود. از دانه های آن به میزان قابل توجهی برای ورم با اثر جزیی استفاده شده است. طاووسی حقیقی دارای غلاف گل زنگوله ای شکل کوچکی هستند با دو لوب نا برابر که در قسمت بالا دارای 2 دندانه و در قسمت پایینی دارای 3 دندانه است. در حالی که در S.junceum کاسه گل به سمت پایه یک شکاف عمیق می افتد. با خیساندن شاخه کوچک فیبر قابل رویت است. که سبب ساخت نخ در لانگودو شد. و تار و پود پارچه در دالماتیا شد.

مقابله به آفات طاووسی

پسیل طاووسی Arytainilla spartiophila  یکی از آفت های این گیاه است که از نظر ظاهری به شته شباهت دارد و از شیره ی گیاهی و قسمت های جوان گیاه تغذیه می کند و منجر به بد شکل شدن و چروکیده شدن گیاه می شود همچنین از فعالیت گیاه کاسته شده و گلدهی آن به حوبی انجام نمی شود.
سوسک بذر طاووسی Bruchidius villosus آفتی است که در درون غلاف بذرهای گیاه فعالیت و تخم گذاری می کند و مانع تشکیل بذر می گردد. بهترین راه مبارزه جمع اوری غلاف های بذر قبل از آنکه غلاف ها بشکافند و بذرها را همراه این آفت پخش کنند.
معدن چی ساقه Leucoptera spartifoliella این آفت می تواند ساقه ها را از درون مورد استفاده قرار داده و در نهایت موجب سر خشکیدگی ساقه ها شود. جدا کردن و از بین بردن سر شاخه یکی از راههای مبارزه با این آفت است.
همچنین شته و کنه های تار عنکبوتی نیز گاهی مشکلاتی را پیش می آورند.

• بيماريهاي طاوسي پژمردگي فوزاريومي Fusarium wilt برگهاي طاوس در اثر آلودگي آوندي پژمرده و در نهايت خشک مي شوند. گسترش قارچ در گياه سريع بوده و در مدت کوتاهي باعث خشکيدگي گياه خواهد شد. قارچ عامل بيماري خاکزي بوده لذا رعايت بهداشت تهيه بستر کاشت در شاسي و يا گلدان اهميت خاصي دارد. ضدعفوني خاک يا سموم قارچکش و يا استفاده از بخار آب داغ در کنترل بيماري مؤثر مي باشد. لکه برگي قارچيHelminthosporium leaf spot لکه هاي گسترده قهوه اي رنگ مرده در نقاط مختلف پهنک برگ از علائم اصلي بيماري است. برگهاي شديداً آلوده خشکيده شده و به صورت آويزان بر روي بوته باقي مي ماند. خشکي و رطوبت متناوب و کودهاي ازته شرايط را براي آلودگي مساعدتر مي نمايد. تنظيم آبياري و مصرف کودهاي ازته به مقدار متعادل در کاهش بيماري مؤثر است. در صورت ابتلاء مي توان از سموم قارچکش نظير مانکوزب و کاپتان استفاده نمود. ويروس موزائيك خيار روي طاوسي Cucumber mosaic virus ويروس عامل بيماري باعث ايجاد تغيير رنگ و فرم برگها شده و گياهان آلوده ممکن است خيلي کوچک مانده يا به کلي نابود شوند. برگهاي جوان ابره اي شده و رشد گياه متوقف مي شود. برگهاي جديد ، کوچک، ناقص و منقوط مي گردند. عامل بيماري به راحتي توسط شته ها منتقل مي شود. گياهچه هاي سالم طاوسي بايد از ساير ميزبانهاي ويروس همانند شمعداني، زنبق و سوسن و خيار گلخانه اي که ممکن است حاوي ويروس باشند جدا شوند. علفهاي هرز ميزبان ويروس را بايستي از اطراف گلخانه و شاسي دفع کرد تا منبع ذخيره اي ويروس که توسط حشرات منتقل مي شوند ريشه کن شوند. نماتد برگي Foliar nematode نماتد با حمله به نقطه رويشي گياه وارد جوانه هاي توليد کننده برگ شده و توليد گياهاني کوتاه، کپه اي با گره هاي کوتاه مي نمايد. برگهاي آلوده کوچک و تغيير شکل و رنگ داده و روي ساقه، دمبرگ و يا پهنک برگ شکافهاي قهوه اي ايجاد مي نمايند. نماتدها از قسمت پايين گياه به سمت بالارفته ابتدا برگهاي پاييني و سپس به برگهاي بالايي حمله مي کنند. نقاط کوچک زرد رنگ ايجاد شده بعد ازمدتي قهوه اي تيره شده و بعد از اتصال به يکديگر به لکه هاي بزرگي تبديل خواهد شد. اينگونه برگها چروکيده و شکننده شده و در نهايت ممکن است بيافتند. جهت مبارزه با اين نماتد بايد برگها خشک نگهداشته شوند تا از حرکت و انتشار نماتدها جلوگيري شود. همچنين قلمه هاي ساقه يا ريشه مشکوک را مي توان با فروبردن در اب داغ 50 درجه سانتي گراد به مدت 5 دقيقه ضدعفوني نمود. زيان فلورايد Fluorid damage ترکيبات فلورايد به خصوص فلوئور هيدروژن (FH) براي گياهان بسيار سمي مي باشد. فلورور به طور کلي باعث صدمه به حاشيه برگها شده، نواحي آسيب ديده برنزه تا قهوه اي تيره درآمده و مي ميرند. هنگامي که برگها خيس باشند به فلوئور حساس تر مي شوند. تراکم فلورايد در مناطق صنعتي بيشتر مي باشد. لکه برگي در اثر باکتري پسودوموناس Pseudomonas leaf spot در شرايط رطوبتي بالا نقاط آبسوخته وسيعي در حاشيه برگها ايجادشده که پس از مدتي بافت آلوده به صورت کاغذي و سفيد به نظر مي رسد. مناسب ترين شرايط براي توسعه آلودگي رجه حرارت 25 درجه سانتيگراد با طوبت نسبي 90 درصد مي باشد. عدم آبياري باراني استفاده از سم اکسي کلرايد مس و تنظيم درجه حرارت و رطوبت در کاهش و پيشگيري از ابتلاء به بيماري مؤثر مي باشد. زيان ناشي از نمک محلول بالا High soluble salt فزوني نمکهاي سديم خصوصاً کلرور سديم، سولفات سديم و کربنات سديم باعث آسيب هاي مربوط به قليائيت خاک مي شوند. زيادي عنصر منگنز، بر و مس در بيماريهاي ناشي از مسموميتهاي حاصل اط ساير مواد معدني دخيل هستند. برخي از ترکيبات کمپلکس آلومينيوم و آهن نيز در خاکهاي اسيدي به گياهان آسيب مي رسانند. شدت آسيب معمولاً در حاشيه برگها به صورت خشکيدگي، توقف رشد، سوختگي برگ، پژمردگي و کشتن گياهان ممکن است باشند.

نحوه تکثیر طاووسی

S.junceum گیاهی تک پایه است که نر و ماده در دو بوته متفاوت قرار دارد. این گیاهان از طریق زنبور عسل گرده افشانی می کنند.

تولید بذر: این گیاه وقتی 2-3 سال دارد شروع به تولید بذر می کند. در هر گل آذین تولید 10-15 غلاف می کند که در هر غلاف به طور تقریبی 15 دانه قرار دارد. در واقع یک گیاه می تواند 7000 تا 10000 بذر را در یک فصل تولید کند.
پراکندگی دانه: دانه طاووسی اسپانیایی در نزدیکی گیاه والد می افتد و پس از آن توسط فرسایش، شستشوی باران و احتمالاً مورچه ها انتقال پیدا می کنند.
بانک بذر: دانه های اسپانیایی نزدیک به 5 سال طول عمر دارند که بانک بزرگی از بذر جارو اسپانیای در قفسه آن دیده می شود. و اطلاعات بیشتری در این زمینه درج نشده است.
جوانه زنی: دانه طاووسی اسپانیایی در کوهستان سانتاکروز کالیفرنیا جمع آوری و در گلخانه شروع به جوانه زنی کرده است. که قدرت جوانه زنی آن 100 % بوده . به طور مشابه، دانه طاووسی اسپانیایی از اسرائیل که در یک آزمایش در کالیفرنیا مورد استفاده قرار گرفت به راحتی و بدون پیش تیمار جوانه زد، اگر چه تیغ زنی سبب افزایش میزان جوانه زنی می گردد. احتیاج به تحقیقات بیشتر در مورد جوانه زنی و بستر بذر این گیاه می باشد.

هشدار - عوارض جانبی

اثرات: گیاه طاووسی به سرعت سبب تخریب در زیستگاه خود میشود و سبب توسعه درختچه های ضخیم می شود.که از استقرار گونه های بلوط کوتاه و همیشه بهار جلوگیری می کند. که سبب افزایش خطر آتش سوزی در فصول خشک سال می شود.
به عنوان یک گیاه تثبیت کننده نیتروژن، ممکن است خاک غنی از نیتروژن را مورد حمله قرار دهد. اگرچه تثبیت نیتروژن در مورد این گیاه مطالعه نشده، طاووسی اسپانیایی قادر به تثبیت نیتروژن در هوای معتدل زمستانی می باشد. افزایش میزان نیتروژن با تثبیت بیش از حد آن سبب غنی سازی نیتروژن می شود که به نفع گیاهان بومی نیست و به جز در اکوسیستم های تحت سلطه تثبیت نیتروژن تنوع گونه را از بین می برد.

عدس میموزا تنیفلورا لوبیا چشم بلبلی پاکای