Rosa canina L. Dog rose که به فارسی نسترن کوهی نامیده میشود، گیاهی از خانواده گل سرخیان ، بومی اروپا، شمال غرب آفریقا و جنوب آسیا می باشد. نیاز های این گیاه عبارتند از نور: متوسط رطوبت: کمی مرطوب دمای محیط: معتدله تا سرد خاک: خاک هایی با بافت متوسط و خاک های سنگین حاوی مقادیر متوسطی مواد و عناصر غذایی
دانستنیهای علمی
نسترن کوهی از گیاهان دارویی ارزشمندی است که مردم اکثر سرزمین ها از میوه های این گیاه برای درمان بعضی بیماری ها استفاده می کردند. از میوه نسترن کوهی، میوه بدون دانه و حتی از دانه آن در اکثر فارمارکوپه ها به عنوان دارو یاد شده است.
میوه این گیاه سرشار از «ویتامین ث» است. در برخی کشورهای غربی از آن داروهایی تحت عنوان ویروما و دیویروما تهیه و به بازار دارویی عرضه شده است.
میوه نسترن کوهی به لحاظ داشتن ویتامین ث و سایر ویتامین ها، مقوی است و برای جبران کمبود ویتامین های بدن بخصوص ویتامین ث مورد استفاده قرار می گیرد.
در برخی کشورها از میوه تازه نسترن کوهی مربا یا مارمالاد تهیه می کنند.
مواد مؤثره این گیاه سبب کاهش اسید اوریک و معالجه ناراحتی های ناشی از نقرس می گردد. از این مواد همچنین برای مداوای تورم کلیه ها و مجاری ادرار استفاده می شود.
روغن دانه های نسترن کوهی در صنایع بهداشتی و آرایشی موارد استعمال فراوانی دارد. این گیاه در سطوح مختلفی در بعضی کشورها کشت می شود.
![نسترن کوهی]()
![نسترن کوهی]()
خصوصیات - معرفی
نسترن کوهی گیاهی درختچه ای و چندساله است. این گیاه متعلق به تیره گل سرخ می باشد و به طور خودرو در مناطق خشک روی صخره ها و در بوته زارها می روید. ارتفاع آن متفاوت است و به شرایط اقلیمی محل رویش گیاه بستگی دارد. و بین 5/0 تا 3 متر می باشد. ساقه مستقیم و استوانه ای شکل است و انشعاب های متعددی دارد که گیاه را پرپشت و انبوه می سازد. ساقه پوشیده از تیغ است. برگ ها، مرکب، شانه ای و دندانه دار است. برگچه ها روی دمبرگ مشترکی به طول دو تا هفت سانتیمتر قرار می گیرند. تعداد برگچه ها فرد و بین 7 تا 11 عدد است.
گل ها معطر و به دنبال یکدیگر بر روی ساقه ظاهر می شوند. گلبرگ ها سفید یا صورتی رنگ هستند. اولین گل¬ ها خرداد ظاهر می شوند و گلدهی تا اوایل تیر ماه ادامه می یابد.
میوه به طول یک تا دو سانتیمتر است که شامل فندقه های متعددی است که توسط تخمدان گوشتی احاطه می شود.
رنگ میوه قرمز روشن است. وقتی کاملاً برسد به رنگ قرمز تیره (متمایل به قهوه ای) تبدیل می شود. به دانه های داخل میوه به غلط بذر گفته می شود. این دانه ها در واقع میوه های فندقه موجود در سته می باشند.
پیکر گوشتی میوه سرشار از ویتامین «ث» است که مقدار آن به شرایط اقلیمی محل رویش بستگی دارد و بین 3/0 تا 5/1 درصد است.
میوه همچنین حاوی ویتامین های محلول در آب مانند «ب1»، «ب2»، «ویتامین پ»، «کاروتنوئید»، «فلاونوئید»، «اسانس»، «پکتین» و اسیدهای آلی (مانند اسید مالئیک و اسید سیتریک) می باشد.
![Dog rose]()
![Dog rose]()
شرایط نگهداری نسترن کوهی
نور مورد نياز
متوسط
آبياري و رطوبت
کمی مرطوب
دماي مورد نياز
معتدله تا سرد
خاک مورد نياز
خاک هایی با بافت متوسط و خاک های سنگین حاوی مقادیر متوسطی مواد و عناصر غذایی
|
این گیاه در سایه آفتاب می روید. خشکی را به خوبی تحمل می کند. مناسب ترین خاک برای کشت نسترن کوهی خاک هایی با بافت متوسط و خاک های سنگین حاوی مقادیر متوسطی مواد و عناصر غذایی است.
![Rosa canina L.]()
![Rosa canina L.]()
مقابله به آفات نسترن کوهی
قبل از انتقال نهال ها به زمین اصلی، مبارزه به علف های هرز زمین ضرورت دارد. قبل از کشت می توان از علف کش سیمازین به صورت محلول پاشی استفاده کرد.
برای مبارزه با علف های هرز چندساله از علف کش هونگازین و یا بووینول به مقدار 10 تا 12 کیلوگرم در هکتار یا از علف کش رونستار به مقدار 8 تا 10 کیلوگرم در هکتار می توان استفاده کرد.
نسترن کوهی ممکن است در طول رویش به عوامل بیماری زای قارچی مبتلا شود. سفیدک پودری از بیماری هایی است که سبب ضعیف شدن گیاه و فساد سلول ها می شود. چنانچه گیاهان به این بیماری مبتلا شوند به سرعت به سرتاسر مزرعه گسترش می یابند. برای مبارزه با این بیماری می توان از گل گوگرد و یا سایر قارچ کش های سولفوره استفاده کرد.
زنگ صورتی نیز از بیماری هایی است که اواخر تابستان روی برگ ها ظاهر می شوند.
برخی بیماری های باکتریایی نیز می تواند صدمه های زیادی به ریشه نسترن کوهی وارد سازد. گال ریشه از بیماری هایی است که توسط یک نوع باکتری در گیاهان شیوع می یابد. استفاده از عملیات به زراعی نقش عمده ای در کنترل این بیماری دارد.
![نسترن کوهی]()
![نسترن کوهی]()
نحوه تکثیر نسترن کوهی
از آنجا که میوه نسترن کوهی ارزش اقتصادی دارد، از این رو متقاضیان فراوانی داشته و در بعضی کشورها در سطوح وسیعی کشت می شود.
این گیاه در زمین های زراعی بلا استفاده که امکان فرسایش آنها وجود دارد، می توان کشت کرد. تکثیر نسترن کوهی توسط بذر صورت می گیرد. پس از جمع آوری دانه های داخل میوه آنها را باید کشت کرد. دانه ها برای مدت نسبتاً طولانی قوه رویشی مناسبی دارند. در اواسط شهریور اقدام به کشت دانه ها در خزانه های مخصوص می کنند. فاصله بین ردیف ها در خزانه 40 تا 60 سانتیمتر مناسب می باشد. پس از آبیاری منظم و وجین علف های هرز سطح خزانه، در بهار سال آینده بذرها سبز می شوند و ارتفاع نهال ها تا پاییز همان سال به 15 تا 20 سانتیمتر و ضخامت ساقه به 5/0 تا 1 سانتیمتر می رسد. فصل پاییز زمان مناسبی برای انتقال نهال ها به زمین اصلی است.
نهال ها در ردیف هایی به فاصله سه تا چهار متر و فاصله ی دو بوته در طول ردیف 50 سانتیمتر در زمین اصلی کشت می شوند. به منظور سهولت در برداشت میوه و استفاده از ماشین آلات کشاورزی نهال ها را به صورت نواری می توان کشت کرد.
گیاهان از رشد و نمو سریعی برخوردارند. به طوری که مدتی پس از انتقال به زمین اصلی فاصله ردیف ها بر اثر رشد گیاهان بسته می شود.
امیدبیگی، ر. 1387. تولید و فرآوری گیاهان دارویی. ا