موز

دانستنیهای علمی

Musa acuminata گونه وحشی موز و بومی جنوب شرق آسیاست. این گونه و Musa balbisiana اجداد موزهای خوراکی امروزی هستند که اولین بار 8000 سال قبل از میلاد مسیح توسط انسان کشت شدند. این گیاه یکی از اولین گیاهان اهلی شده توسط انسان است.

خصوصیات - معرفی

موز گیاهی همیشه سبز، بوته ای و چندساله است. تنه آن در واقع از روی هم قرار گرفتن برگها ایجاد شده است. گل آذین آن به صورت عمودی یا اریب از تنه خارج می شود. گلها سفید تا زرد-سفید بوده و به سمت بالا رشد می کنند. هر گل آذین دارای گلهای نر و ماده است که به صورت جداگانه روی یک گل آذین ظاهر می شوند. گلهای ماده در قسمت پایین و گلهای تر در قسمتهای بالایی گل آذین و در بین کاسبرگهایی چرمی تشکیل می شوند. زمان تبدیل گل به میوه 4 ماه طول می کشد. اندازه میوه موز وحشی به تعداد دانه های تشکیل شده در آن بستگی دارد. هر میوه می تواند 15 تا 62 دانه داشته باشد. میوه ها زاویه دار و به شدت سخت هستند. هر دانه موز چهار برابر اندازه خود میوه در اطرافش تشکیل می دهد. در موزهای خوراکی امروزی دانه حذف شده و از آنها تنها دانه های کوچک سیاه رنگی باقی مانده است.

شرایط نگهداری موز

نور مورد نياز متوسط آبياري و رطوبت خیلی مرطوب دماي مورد نياز 26-30 درجه سانتیگراد خاک مورد نياز خاكهاي شني ، رسي ، لومی با حداكثر 40 درصد رس و قابل نفوذ

گلدهي موز در شرايط گرم و داغ صورت مي گيرد. براي رشد ساقه گلدهنده بهترين درجه حرارت28-26درجه سانتي گراد مي باشد و رشد ميوه در 30-29 درجه سانتي گراد صورت مي گيرد. رشد گياه موز در درجه حرارت زير 16 درجه سانتي گراد كم مي شود و در درجه حرارت 10 درجه سانتي گراد متوقف مي شود. بادهاي بالاي 45 تا 25 مايل در ساعت باعث واژگون شدن و شكستن شبه ساقه موز مي شود. ادامه باد باعث بريدگي و پاره گي برگها و خشكي برگها و از بين رفتن تاج گياه مي شود. گياه موز تحمل حالت غرقابي (زه بالاي آب ) ندارد و معمولاً گياه 24 تا 48 ساعت در شرايط غرقابي با آب متحرك زنده مي ماند ولي آب راكد سريعاً گياه را از بين مي برد. گياهان موز در برابر سايه متوسط مقاوم هستند ( تا 50 درصد ) اگر چه در محلهاي سايه رشد و نمو گياه و ميوه كاهش پيدا مي كند. گياهان موز در خاكهاي شور رشد مناسب و ميوه خوبي توليد نمي كنند. بهترين خاك براي پرورش موز خاكهاي شني ، رسي ، لومی با حداكثر 40 درصد رس و قابل نفوذ مي باشد و PH خاك بين 5/5 تا 8 براي كشت موز مناسب است. مهمترين فاكتور خاك زهكش است.

خواص و کاربردهای دارویی و صنعتی

این گیاه، یکی از گیاهانی است در طراحی فضای سبز استفاده می شود.

از برگهای این موز به عنوان وسیله ای برای پخت بسیاری از غذاها استفاده می شود که عطر و طعم خاصی را به غذا می دهد. از این گیاه برای مقابله با شسته شدن خاک در مناطق پرباران نیز استفاده می شود.

مقابله به آفات موز

از مهمترین بیماری های موز می توان به این موارد اشاره کرد: بیماری پاناما: توسط قارچ فوزاریوم تولید شده و از طریق خاک و آب آلوده به گیاه منتقل می شود. این بیماری در نهایت سبب پوسیدگی و از بین رفتن گیاه می شود. بیماری sigatoka سیاه: یک بیماری قارچی است که سبب سیاه شدن برگها و عدم انجام فتوسنتز می شود. پوسیدگی باکتریایی: این بیماری توسط Xanthomonas campestris ایجاد می شود.

مهمترین آفات موز عبارتند از شپشک و نماتدها است.

نحوه تکثیر موز

بذرهای موز را در دمای 20 درجه در گلخانه های گرم و در فصل بهار کشت می کنند. این بذرها باید در خاکهای غنی و به همراه کوددهی کشت شوند. زمان تبدیل بذرها به گیاه کامل و قابل کشت در محیط بیرون 4 سال است. یک راه دیگر برای تکثیر موز استفاده از پاجوش است. پاجوشها را در اواخر بهار از بوته اصلی جدا کرده و در خاک سبک و در سایه کشت می کنند.

جو وج خردل سياه

موز یانان موز زینتی موز صورتی