برگاموت

ترنج یا برگاموت گیاهی از خانواده مرکبات است که میوه آن به اندازه پرتقال و به رنگ زرد لیمویی و خوش و عطر و بو است. مزه میوه ترنج اندکی تلخ تر از گریپ فروت است ولی ترشی آن از لیمو کمتر است. گرچه خاستگاه این گونه روشن نیست ولی این گیاه در مناطق مدیترانه ای می روید و در کشورهای ایتالیا و فرانسه به صورت تجاری کشت می شود. از اسانس ترنج برای مزه دادن به انواع چای و شیرینی استفاده می شود.

برگاموت با نام علمی Citrus aurantium ssp bergamia که به آن Citrus bergamia نیز گفته می شود، گیاهی دورگ از گونه ی نارنج ها است. که میوه ای زرد رنگ تولید می کند. درختی کوچک، زیبا به طول حدود سه الی چهار متر و بدون خار است. این گیاه دارای برگ های بیضی شکل، کشیده و نوک تیز و دارای دمبرگی بالدار می باشد. سطح رویی برگ ها براق و به رنگ سبز تیره است. این درخت نیز مانند سایر درختان مرکبات همیشه سبز بوده و در تمام چهار فصل سرسبز و شاداب می باشد و در فصل بهار شکوفه می کند. شکوفه های آن همانند درخت نارنج، بزرگ است. رنگ آن سفید و عطری مطبوع دارد. میوه های برگاموت در ابتدا گرد و به رنگ سبز هستند ولی زمان رسیدن کمی گلابی شکل و به رنگ زرد دیده می شوند. این میوه ها در اواخر پائیز می رسند و دارای پوستی صاف و شفاف می باشند. این میوه در حال حاضر در جنوب کشور ما نیز کشت می شود و به علت متعادل بودن آب و هوای منطقه، میوه برگاموت دارای عطر و طعم مطبوعی (طعم شیرین مایل به ترش و کمی ملس) می باشد. در برخی نواحی به دلیل شکل و رنگ میوه ها به آنها نارنگی لامپی نیز گفته می شود.

درخت ترنج یا برگاموت تا اندازه ای به یخبندان حساس بوده و در مناطقی با یخبندان و سرمای کم به خوبی می روید. 

این گیاه در شرایط مناسب برای سایر مرکبات می تواند رشد کند. 

به آبیاری کافی و مناسب به جز در طول فصل سرما نیاز دارد. 

دو تا سه بار کوددهی در سال برای افزایش عملکرد آن ضروری است. 

دمای مطلوب برای رشد این درختان مانند سایر درختان مرکبات حدود 22 تا 30 درجه سانتیگراد است و گرمای بیش از حد نیز به آنها خسارت وارد کرده و موجب ریزش میوه ها می شود. 

یکی از مهمترین کاربردهای این گیاه استفاده از روغن استخراج شده از پوست میوه، برگ ها و گل های آن در صنایع عطرسازی است. زیرا دارای رایحه و عطر بسیار مطبوع و قوی است. 

همچنین برگ های برگاموت ضدكرم و كرم كش است. برای تقويت معده نیز مفيد می باشد. 

ميوه ی رسيده آن اشتهاآور بوده و به هضم بهتر غذا كمك می كند.

اسانس برگاموت ضدعفونی كننده است و در صنعت كرم سازی به كار می رود.

روغن آن ضدحساسيت می باشد.

ميوه ی رسيده آن محرك نيروی جنسی نیز می باشد. 

ترکیبات شیمیایی:

اجزای تشکیل دهنده آب میوه های این گیاه عبارتند از: نئوریوسیترین، نارنجین، نئوهیسپیریدین، پونسریتین، ملیتیدین و بلوتیریدین. 

ملیتیدین و بلوتیریدین اخیراً کشف شدند و تنها در این گونه از مرکبات وجود دارند. این ترکیبات خواصی همانند استاتین (Statin) دارند. ولی سینفرین (Synephrine) در این گونه وجود ندارد.