ممرز

دانستنیهای علمی

ممرز ،درختی خزان کننده از خانواده توسکایان (Betulaceae) میباشد که بومی غرب و مرکز آسیا (از جمله ایران) و شرق و جنوب اروپا میباشد.
این درخت، جایزه انجمن سلطنتی باغبانی را از آن خود کرده است و امروزه درخت شهری محبوب انگلستان محسوب میشود.

انتشار جغرافیایی این درخت در کشور ما به شرح زیر میباشد:
جنگل‌های شمالی: کره سنگ، بندر گز، طالش، آستارا، بهشهر، رشت، رستم آباد، لاهیجان، نور، زرین گل.
در شمال غربی: آذربایجان، کلیبر، ارسباران.
ممرز 30 درصد حجم درختان جنگل های شمال را تشکیل میدهد و از ارتفاع پایین تا ارتفاع 1700 متری از سطح دریا دیده میشود.

نام های محلی این گونه عبارت است از : جلم در (رامسر و رودسر)كرزل (كلاردشت و كجور) تغار،تغر (در نقاط مختلفگرگان )ممرز (مازندران) مرز (در میاندره گرگان).

این درخت بیشتر با بلوط، راش، نارون و کلهو در جنگل های شمال ایران می روید.

خصوصیات - معرفی

ممرز، درختی است پهن برگ با قامتی متوسط که ارتفاع آن بین ۱۵ تا ۲۵ متر بوده که گاهی ارتفاع آن به ۳۰ متر نیز می‌رسد.
گستردگی این درخت بین 4 تا 8 متر بوده و بیش از 50 سال زمان نیاز است تا این درخت کاملا رشد کند.
تنه درخت ممرز اغلب شیارداراست. پوست درخت صاف و مایل به رنگ سبز خاکستری است.
چوب ممرز از نظر چگالی، نیمه سنگین و از نظر سختی ، سخت است. مقاومت آن به ویژه در برابر قارچ زیاد است. در کل، دوام طبیعی متوسطی دارد ولی از نظر آغشتگی به مواد شیمیایی چوب مناسبی است و با راش رقابت می‌کند.
از چوب این درخت برای ساخت ابزار و سازه های ساختمانی استفاده میشود.
جوانه‌های این درخت بر خلاف نوع راش، بسیار فشرده و نزدیک به ترکه‌ها ی جوان بوده و حداکثر به ۱۰ میلی مترمی‌رسد.
شاخه ها با ارتفاع کم از سطح زمین رشد کرده و در جوانی هرمی شکل با حالت رشد فشرده هستند.
برگها ساده و متناوب دارای دندانه های تیز به طول 5 تا 10 سانتی متر و پهنای 2.5 تا 4 سانتی متر و به رنگ سبز درخشان براق بوده که در پاییز زرد و در نیمه دوم زمستان خزان می کنند.
گلها در ممرز دارای کاسبرگ و فاقد ارزش زینتی هستند.
میوه ها نیز به شکل فندقی بالدار در داخل برگچه های سبز روشن به طول 7.5 تا 14 سانتی متر که در تابستان آشکار شده و پرندگان را به خود جذب میکنند.
میوه ممرز در حدود 3- 5 سانتی‌متر طول دارد و دارای سه لَپ (Lobe) است. لَپ میانی آن بلند و کشیده و با نوکی گرد است و هر کدام رگبرگ میانی مشخصی دارند.
فندقه‌های آن نیز پهن و تخم مرغی و بی‌کرک است .

برگ درخت ممرز ، مطلوب دام است و گونه ای خوش خوراک برای دام محسوب میشود.

شرایط نگهداری ممرز

نور مورد نياز زیاد آبياري و رطوبت مرطوب دماي مورد نياز بین -3 تا 16 درجه سانتیگراد خاک مورد نياز خاک لومی، رسی ، ماسه ای، عمیق،غنی و خوب زهکشی شده

نگهداری از درخت ممرز به شرح زیر میباشد:

خاک: خاک لومی، ماسه ای، شنی ، عمیق، غنی و خوب زهکشی شده ، خاک مناسب برای رشد این درخت میباشد.
نور:بهتر است در جای آفتابی و یا نیمسایه قرار داشته باشد.
آبیاری: ممرزبه آبیاری متوسط نیاز دارد.
دما: به طور کلی این درخت در آب و هوای گرم و مرطوب رشد بهتری دارد و دمای -3 تا 16 درجه برای رشد آن مناسب است.
هرس: این درخت نیاز به هرس کمی دارد و بهتر است در صورت لزوم در پاییز صورت پذیرد.

نحوه تکثیر ممرز

تکثیر این گیاه به 2 روش امکان پذیر است:
1- کاشت بذر:
بذر این درخت راباید قبل از رسیدن در حالیكه باله ها هنوز نرم و قابل انحنا هستند چید.
پوسته بذر نباید خشك شود چون سخت شدن پوشش جلوی جوانه زنی را می گیرد لذا آن را یابلافاصله می كارند یا در صورت عدم امكان كاشت بذر آن را درون ماسه كمی مرطوب نگهداری و در بهمن ماه یا اوایل اسفند می كارند در هر متر مربع 300تا400 نهالچه را میتوان پرورش داد.
2- روش قلمه زدن:
از طریق قلمه با ایجاد زخم و در شرایط گلخانه می تواناین گیاه را ریشه دار نمود.
در مورد این گیاه کاشت بذر بهتر از قلمه زدن جواب میدهد.

هشدار - عوارض جانبی

این درخت ،درختی مقاوم بوده و بیماری خاصی آن را تهدید نمیکند.

توسکا فندق معمولی توسکای ییلاقی توسکای قشلاقی