کلم تکمه ای

در کلم تکمه ای برخلاف کلم پیچ جوانه انتهایی تولید پیچ نکرده، بلکه ساقه بدون انشعاباتی به رشد خود ادامه می دهد. در کلم تکمه ای یا بروکسل، برگ ها در طول ساقه نسبتاً طویل و دور از هم واقع شده اند. در محور هر یک از برگ ها یک دسته برگ کوچک به یکدیگر پیچیده شده و تولید مجموعه کروی شکل کوچکی می کند که قطر آن از 3 تا 5 سانتیمتر تجاوز نمی کند و این کلم های کوچک هستند که مورد استفاده غذایی قرار می گیرند. تکمه های محور ساقه برای عرضه به بازار مناسب اند. 

برای تولید تکمه های بزرگ و سفت، دمای حدود 12 درجه سانتیگراد لازم است. کلم تکمه ای پس از زمستان گذرانی به مرحله زایشی می رود. سرمای مؤثر برای بهارش 4 تا 7 درجه سانتیگراد و به مدت 5 هفته برای ارقام زودرس و 9 هفته برای ارقام دیررس است. 

شرایط پرورش این کلم نیز مانند سایر انواع کلم ها است. در زمین هایی که دارای هوموس و آب کافی باشند، بهتر رشد می کند. کلم بروکسل از سایر انواع کلم ها به سرما مقاومت زیادتری نشان می دهد و در هوای خنک محصول آن مرغوبتر است. در مناطقی که دارای تابستان خنک و زمستان ملایم است بهترین نتیجه را می دهد. احتیاجات مواد غذایی آن نسبتاً زیادتر است و مقدار 180 کیلوگرم ازت، 90 کیلوگرم فسفر و 270 کیلوگرم پتاسیم نسبت به موقعیت زمین و نوع کلم تکمه توصیه می شود. 

ارزش غذایی و اهمیت اقتصادی:

اهمیت غذایی این کلم در مقدار ویتامین ث آن است که از سایر کلم ها بیشتر است. کلم تکمه از نظر ارزش بیولوژیکی نیز به علت میزان بالای مواد غذایی به ویژه پتاس و آهن از اهمیت فراوانی برخوردار است. اروپای غربی با سطح زیر کشت حدود 30000 هکتار در سال 1986 مقام اول را در بین سایر کشورها به خود اختصاص داده است. مهمترین کشورهای تولید کننده کلم بروکسل در جهان عبارتند از: انگلیس و هلند. کشورهای دیگر اروپایی مانند بلژیک و فرانسه نیز در سطح قابل ملاحظه ای به کشت آن اقدام می کنند. در کالیفرنیا و کشورهای اروپای شرقی نیز در سطح محدودی کشت می شود. 

هر 100 گرم از بخش خوراکی کلم تکمه ای حاوی 85 گرم آب، 4.5 گرم پروتئین، 0.3 گرم چربی، 3.2 گرم کربوهیدرات، 4.4 گرم مواد سلولزی، 0.67 میلیگرم ویتامین ب6، 0.14 میلیگرم ویتامین ب2، 0.15 میلیگرم ویتامین ب1، 115 میلیگرم ویتامین ث، 0.4 میلیگرم ویتامین آ، 410 میلیگرم پتاسیم، 20 میلیگرم منیزیم، 1.1 میلیگرم آهن، 85 میلیگرم فسفر و 30 میلیگرم کلسیم است.