Althaea rosea L. var. nigra Hort Hollyhocks که به فارسی گل ختمی برّی نامیده میشود، گیاهی از خانواده پنیرک، بومی نواحی مدیترانه، آسیا می باشد. نیاز های این گیاه عبارتند از نور: خیلی زیاد رطوبت: کمی مرطوب دمای محیط: نواحی خنک تا نیمه گرمسیری خاک: خاک های لوم رسی با ضخامت زیاد و غنی از مواد غذایی
نام علمي
Althaea rosea L. var. nigra Hort
خصوصیات - معرفی
گل ختمی برّی بوته ای استوارف یکساله، دوساله و یا چندساله است. تاکنون گونه ها و واریته های متعددی از این گیاه شناسایی شده اند. عده ای از محققان منشأ این گیاه را نواحی مدیترانه می دانند. درحالیکه عده ای دیگر آسیا را موطن اصلی این گیاه می دانند. خصوصیات مورفولوژیکی این گیاه در شرایط مختلف اقلیمی متفاوت است.
گیاهان یکساله گل ختمی از دوره رویشی نسبتاً طولانی برخوردارند. چنانچه این گیاهان با تأخیر کشت شوند، معمولاً به ساقه نمی روند ولی برگ های طوقه ای فراوانی تولید می کنند. اگر گل ختمی در اوایل بهار کشت شود، اواخر بهار (خرداد)، گیاه به ساقه می رود.
این گیاه دارای ریشه ای راست، طویل و مخروطی شکل است. این ریشه انشعابات فراوانی دارد. در گیاهان چندساله در سال اول رویش برگ های طوقه ای تشکیل می شود و گیاهان از سال دوم به ساقه می روند. ارتفاع این گیاه با توجه به شرایط اقلیمی مختلف مانند زمان کاشت، نوع خاک و وضعیت آب و هوای محل کاشت متفاوت و بین 100 تا 300 سانتیمتر است.
برگ ها سبز رنگ و دارای 3 تا 7 لوب دندانه دار است. برگ های پایینی با برگ های قسمت بالایی ساقه تفاوت دارند. بطوریکه برگ های پایینی ساقه درشت تر و بریدگی های کم و بیش عمیق دارند (تقریباً پنجه ای شکل هستند) ولی برگ های قسمت فوقانی ساقه کوچکتر و قلبی شکلند. سطح فوقانی و تحتانی برگ ها از کرک های فراوانی پوشیده شده است.
گل ها بزرگ و حاوی تعداد زیادی گلبرگ سیاهرنگ به قطر 7 تا 8 سانتیمتر است. اولین گل ها در اواخر بهار و اوایل تابستان ظاهر می شود و گلدهی تا اواخر شهریور ادامه می یابد. میوه مسطح و چندلایه ای است که در اطراف آن بریدگی و شیارهای خاصی وجود دارد. داخل میوه چند دانه لوبیایی شکل به رنگ قهوه ای وجود دارد. وزن هزاردانه 8 تا 12 گرم است.
![Hollyhocks]()
![Hollyhocks]()
شرایط نگهداری گل ختمی برّی
نور مورد نياز
خیلی زیاد
آبياري و رطوبت
کمی مرطوب
دماي مورد نياز
نواحی خنک تا نیمه گرمسیری
خاک مورد نياز
خاک های لوم رسی با ضخامت زیاد و غنی از مواد غذایی
|
برای کشت ختمی برّی از اقلیم هایی که از نظر نور مناسبند و بادهای موسمی شدید نمی وزند باید استفاده کرد.
بذر ختمی در دمای 8 تا 10 درجه سانتیگراد قادر به رویش است.
اگرچه رشد و نمو این گیاه در مناطق خشک به خوبی صورت می گیرد ولی گیاه در مرحله ساقه دهی به رطوبت کافی نیاز دارد. نور کافی و هوای خشک سبب تولید مقدار فراوانی گل می شود.
خاک های لوم رسی با ضخامت زیاد و غنی از مواد غذایی برای کشت گل ختمی مناسب است.
رطوبت زیاد برای این گیاه مناسب نیست و سبب کاهش عملکرد گل می شود.
![Althaea rosea L. var. nigra Hort]()
![Althaea rosea L. var. nigra Hort]()
نحوه تکثیر گل ختمی برّی
تکثیر گونه های مختلف گل ختمی توسط بذر و به دو روش مستقیم و غیرمستقیم صورت می گیرد.
کاشت مستقیم: در زمان مناسب اقدام به کشت ردیفی بذرها در زمین اصلی می شود. پس از کشت برای ایجاد تراکم در بستر سطحی خاک انجام غلتک مناسب ضرورت دارد و سبب هماهنگی در رویش بذرها می شود. پس از کشت بلافاصله باید زمین را آبیاری کرد. این روش تکثیر اگرچه هزینه کمتری در بر دارد اما از آنجا که گیاهان با تأخیر به گل می روند (اولین گل ها در اوایل تابستان ظاهر می شوند) روش مناسبی برای کشت ختمی نیست و کمتر از آن استفاده می شود.
کاشت غیرمستقیم: در زمان مناسب اقدام به کشت بذر در خزانه می شود. با آبیاری منظم و وجین علف های هرز بذرها پس از 10 تا 15 روز سبز می شوند. در صورتی که تراکم گیاهان در طول ردیف ها زیاد باشد در اواخر مهر به تنک کردن آن اقدام می شود. با آغاز فصل سرما (اواخر پاییز) به منظور جلوگیری از سرمازدگی با پوشش نایلونی سطح خزانه را باید پوشاند. اواخر اسفند زمان مناسبی برای انتقال نشاها به زمین اصلی است. تکثیر این گیاه به روش غیرمستقیم هزینه زیادی را در بر دارد. اما از آنجا که گیاهان زودتر به گل می روند و گل های حاصله از کمیت و کیفیت مناسبی برخوردارند، لذا در اکثر کشورها از این روش برای تکثیر گل ختمی استفاده می شود.
امیدبیگی، ر. 1387. تولید و فرآوری گیاهان دارویی. ا