کرم خاردار پنبه :
این آفت نه تنها به گیاهان زراعی پنبه، کنف و بامیه حمله می کند .
بلکه به گیاهان قوزک یا شغال کنف، یا بنگ کنف یا کنف وحشی Hibiscus trionum، گاو پنبه یا شال پنبه سا شال کنف یا دیو کنف Abutilon aviennae، انواع ختمی (Althaea)، پنیرک یا توله Malva sp.
از خانوادة Malvaceae یا پنیر کیان و همچنین به گیاه خرقوزک Carchorus olitorius از خانوادة Tiliaceae حمله کرده و خسارت می زند. کرم خاردار پنبه در ابتدای فصل که هنوز گل و قوزه های پنبه ظاهر نشده اند از جوانه انتهائی تغذیه و وارد ساقه می شود و تا چند سانتی متری انتهای ساقه که نرم و ترد است پیشروی می نماید و سبب خشکیدگی سر شاخه می شود.
در بوته هائی که به این ترتیب مورد حمله قرار می گیرند، جوانه های جانبی از زیر قسمت جوانه انتهائی ظاهر شده و شاخه های جانبی را بوجود می آورند و بوته حالت پهن تری به خود می گیرد. اما پس از ظهور گل و غنچه ها و قوزه ها کرم خاردار به این اعضاء حمله کرده و آسیب وارد می کند. خسارت کرم خاردار پنبه از چند جنبه دارای اهمیت است.
این آفت چون از بذر دانه تغذیه می کند سبب ضایعاتی قابل توجه به مزارع پنبه بذر می گردد. ثانیاً کرم خاردار به دنبال دستیابی به بذر دانه پنبه از الیاف حجره های درون قوزه عبور کرده و باعث قطع الیاف می گردد. همچنین فضولات لارو در روی الیاف محیط مساعدی برای رشد قارچهای دوده ای بوجود آورده و الیاف را کثیف و نامرغوب می نماید.
اگر چنانچه گل و قوزه های جوان مورد حمله قرار گیرند ریزش کرده و چنانچه قوزه های رسیده مورد حمله قرار گیرند یا اینکه اصلاً باز نمی شوند و اگر باز شوند قسمتی از قوزه باز شده و قسمت خسارت دیده باز نشده و معمولاً قابل برداشت نمی باشد.
● زیست شناسی:
زمستان را به صورت شفیره در داخل پیله می گذراند. در مناطق گرمسیری جنوب کشور در زمستان به تمام حالات تخم، لارو و شفیره مشاهده می شود. فعالیت نسل اول بیشتر روی میزبانهای وحشی و در نسلهای بعدی روی پنبه انجام می شود.
بروز آفت در مزارع پنبه قبل از ظهور غنچه و گل مشاهده می شود و در این موقع پرواز آفت در جوانه انتهائی بوتة جوان پنبه تخم ریزی می کند. تخمها به صورت تک تک قرار داده می شود و تعداد تخم از ۵۰۰-۴۰۰ عدد برای هر حشره متغیر می باشد.
لارو آفت پس از خروج از تخم داخل ساقه انتهائی شده و دالان کم عمقی به طول ۳-۲ سانتی متر می سازد. صدمات لارو آفت اغلب با صدمات لارو کرم قوزه اشتباه می گردد.
گاهی لارو ساقه پنبه را سوراخ کرده و قست بالای شاخه را می خشکاند. در بوته های آفت زده فواصل بین شاخه های میوه دهنده در محل آفت زدگی کوتاه می گردند.
پس از خاتمة نشو و نمای لاروی کرم خاردار از دالان خارج شده و در انتهای شاخه لای جوانه ها و برگها تبدیل به شفیره می شود و پس از مدتی پروانه خارج می گردد.
در صورتی که بوته پنبه دارای گل و غنچه باشد تخمریزی پروانه روی اعضاء میوه دهنده و جوانه های انتهائی به خصوص روی براکته گل و غنچه مشاهده می شود. لارو آفت پس از خروج از تخم در جستجوی غنچه و قوزه مدت کوتاهی به حالت سرگردان به اطراف می رود و در این نسل و نسلهای بعد اعضاء میوه دهنده را مورد حمله قرار می دهد.
در اواخر تابستان و اوایل پائیز که بوته مجدداً شاخه های جوانتری می دهد لارو آفت گاهی از جوانه انتهائی تغذیه و رأس شاخه جوان را سوراخ کرده و به داخل ساقه می رود. کرم خاردار پنج سن لاروی داشته و چهار نوبت پوست عوض می کند.
لاروهای سنین ۳-۱ معمولاً با استفاده از ترشحات آب دهان که در مجاورت هوا تبدیل به تار می شود. در موقع ضرورت از محل استقرار آویزان شده و از شاخه ای به شاخه دیگر نقل مکان می نمایند.
در شرایط مناسب یک عدد لارو ممکن است چند عدد غنچه و یا ۴-۲ قوزه جوان را مورد حمله قرار دهد.
سوراخ دخولی لارو در جوانه ها اغلب یک عدد و در قوزه ممکن است ۴-۲ عدد باشد.
لارو کرم خاردار پس از خاتمه نشو و نما از محل تغذیه بیرون آمده و روی جوانه انتهائی اطراف کاسبرگ سطح قوزه، اطراف براکته متصل به دم قوزه روی شاخه، داخل قوزه های باز شده، لای برگهائی که روی زمین ریخته اند و گاهی در سطح خاک در داخل پیله ای تبدیل به شفیره می شوند.
مدت نشو و نمای یک نسل آفت در تابستان حدود یک ماه، در بهار و پائیز به طور متوسط ۶۰-۵۰ روز و در زمستان ۴ ماه به طول می انجامد. در خوزستان ۸-۷ نسل، در گرگان و مازندران ۸-۶ نسل و در خراسان ۶ نسل در سال دارد.
● کنترل:
۱) تاریخ کاشت: کاشت زودتر پنبه و برداشت زودتر آن در پائیز اغلب سبب می شود که در موقع ظهور آفت گیاه بتواند خسارت را تحمل نماید.
۲) زیر خاک نمودن بقایای پنبه با شخم عمیق پائیزه.
۳) دفع علفهای هرز و میزبانان آفت در اطراف مزرعه.
● کنترل شیمیایی:
۱) کارباریل(سوین) WP۸۵% و۳ کیلوگرم در هکتار ۲- ۱ نوبت
۲) آزینفوس متیل(گوزاتیون) EC۲۰% و۵ لیتر در هکتار.