گروه اجتماعی: با توجه به اینکه استفاده از داروهای گیاهی طی سال‌های اخیر در دنیا افزایش چشمگیری داشته است، بر آن شدیم تا با توجه به فصل سرما و شیوع بیماری سرماخوردگی به معرفی دو داروی گیاهی که در خراسان جنوبی وجود دارد، بپردازیم.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) از خراسان جنوبی، در طول تاریخ، انسان برای درمان بیماری‌های خود در جست‌وجوی راهی برای بهبود در محیط، جز استمداد از گیاهان، راه دیگری نیافته و از گیاهان به‌عنوان دارو و درمان بیماری‌هایش، بهره جسته است.
وقوف بشر به خواص درمانی یک گیاه پیوسته به‌عنوان یک کشف مهم تلقی و مورد توجه قرار می‌گرفت تا سینه به سینه و نسل به نسل انتقال یافته، یاری‌بخش انسان در روزهای سختی و بیماری باشد، خداوند قادر چنین تقدیر کرده که درمان هر بیماری و مرضی را در همان منطقه‌ای که بیماری در آن وجود دارد، قرار داده است و برای هر درد دوایی است و علاج بیماری هر سرزمینی در همان منطقه است و محققان باید در طبیعت به جستجوی این داروها بپردازند چراکه قطعاً درمان و شفای آن بیماری در دامان طبیعت وجود دارد، از پیامبر اکرم(ص) نقل شده: خداوند دردی را نازل نکرده مگر آن که شفای آن را نیز فرو فرستاده است.
از سوی دیگر با توجه به اینکه استفاده از داروهای گیاهی طی سال‌های اخیر در دنیا افزایش چشمگیری داشته است. در این میان ایران به‌عنوان یکی از کشورهای غنی از نظر داشتن گیاهان دارویی متنوع شناخته شده است و قدمت طب سنتی آن گواه این مدعاست، بر آن شدیم تا با توجه به فصل سرما و شیوع بیماری سرماخوردگی به معرفی دو داروی گیاهی که در خراسان جنوبی وجود دارد، بپردازیم.
پنیرک قرمز
محسن پویان، پژوهشگر گیاهان دارویی در خراسان جنوبی در گفت‌وگو با خبرنگار ایکنا، گفت: پنیرک قرمز به نام علمیMalva sylvestris L گیاهی است از خانواده Malvaceae که در زبان انگلیسی High MalloW و در متون طب گیاهی ایران به نام‌های خطمی کوچک، نان کلاغ پین دیره، خبازی، خیرو، ملوخیا، جناجی و خطمی خبازی از آن یاد شده است.
![%da%a9%d8%a7%d8%b1%d8%a8%d8%b1%d8%af-%da%af%db%8c%d8%a7%d9%87%d8%a7%d9%86-%d8%af%d8%a7%d8%b1%d9%88%db%8c%db%8c-%d8%af%d8%b1-%d8%b3%d9%84%d8%a7%d9%85%d8%aa-%d8%a7%d9%81%d8%b1%d8%a7%d8%af-%d9%85%d8%b9%d8%b1%d9%81%db%8c-2-%da%af%db%8c%d8%a7%d9%87-%d8%af%d8%b1-%d8%af%d8%b1%d9%85%d8%a7%d9%86-%d8%b3%d8%b1%d9%85%d8%a7%d8%ae%d9%88%d8%b1%d8%af%da%af%db%8c]()
![%da%a9%d8%a7%d8%b1%d8%a8%d8%b1%d8%af-%da%af%db%8c%d8%a7%d9%87%d8%a7%d9%86-%d8%af%d8%a7%d8%b1%d9%88%db%8c%db%8c-%d8%af%d8%b1-%d8%b3%d9%84%d8%a7%d9%85%d8%aa-%d8%a7%d9%81%d8%b1%d8%a7%d8%af-%d9%85%d8%b9%d8%b1%d9%81%db%8c-2-%da%af%db%8c%d8%a7%d9%87-%d8%af%d8%b1-%d8%af%d8%b1%d9%85%d8%a7%d9%86-%d8%b3%d8%b1%d9%85%d8%a7%d8%ae%d9%88%d8%b1%d8%af%da%af%db%8c]()
وی ادامه داد: گیاهی پایا که ارتفاع آن در شرایط مساعد به 60 تا 80 سانتی‌متر می‌رسد. فیلوتاکسی برگ متناوب و پهنگ بریدگی‌های عمیق دارد که آن را به 5 تا7 قسمت تقسیم می‌کند، برگ‌ها دارای دمبرگ بلند هستند.
این پژوهشگر گیاهان دارویی اظهار کرد: گلها قرمز و بنفش که در طول فصل رویش ظاهر می‌شوند. ریشه گیاه دوکی شکل و بلند و ساقه آن ضخیم و نسبتاً گوشت‌دار است، میوه آن مدور است که در هرخانه یک دانه قرار دارد.
پویان در خصوص موارد استفاده از گیاه گفت: در گل آن ماده رنگی به نام مالوین گزارش شده است در تمام اندام‌های گیاه مواد لعابی وجود دارد، در برگ‌های آن تانن و یک ماده فعال وجود دارد که محرک عضلات صاف رحم و روده‌ها است. در ماده لعابی موجود در گلها ال ـ آرابینوز، ال ـ رامنوز، دی ـ گالاکتورنیک اسید وجود دارد. در برگ‌های گیاه ویتامین‌های C,B 2 ,B,A وجود دارد، برگ وگل پنیرک در گیاه درمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
وی با اشاره به اینکه پنیرک مدّر بوده وبرای نارسایی‌های طحال و معده مصرف م شود دم کرده برگ آن نرم کننده و مسکن است، بیان کرد: مصرف گل و برگ آن خاصیت تب‌بُر داشته برای ناراحتی‌های مخاطی دستگاه تنفسی و مجاری ادراری و مثانه بسیار مفید است.
این پژوهشگر گیاهان دارویی افزود: ضماد آن به صورت استفاده موضعی التهاب پوست را برطرف می‌کند. دم کرده گل و برگ آن به دلیل وجود مواد لعاب‌دار به‌صورت غرغره برای شست‌وشوی دهان ورم حلق و التهاب گلو تجویز می‌شود.
پویان ادامه داد: ضماد سائیده برگ آن برای سوختگی اعضاء، شکستگی استخوان وگزش حشرات بسیار سودمند بوده و مصرف دم‌کرده آن برای سرفه و خشونت صدا مصرف دارویی دارد.
وی درباره نحوه استفاده این گیاه عنوان کرد: برای دم کرده پنیرک از 10 گرم گل ویا 15 گرم مخلوط گل وبرگ دریک لیتر آب استفاده می‌شود. از این دم کرده هر 3ساعت یک فنجان مصرف می‌شود.
این پژوهشگر گیاهان دارویی زیستگاه پنیرک قرمز را در حاشیه مزارع، باغات منطقه و نیز به صورت زینتی در پارک‌ها عنوان کرد.
کاکوتی کوهی
پویان، کاکوتی کوهی به نام علمیziziphora clinopodioides LAM را مژثر در درمان سرماخوردگی معرفی کرد و افزود: گیاهی از خانواده نعناع که در فارسی به نام مشک طرامشک نیز نامیده می‌شود، کاکوتی کوهی در گویش محلی به آویشن کوهی مشهور است.
![%da%a9%d8%a7%d8%b1%d8%a8%d8%b1%d8%af-%da%af%db%8c%d8%a7%d9%87%d8%a7%d9%86-%d8%af%d8%a7%d8%b1%d9%88%db%8c%db%8c-%d8%af%d8%b1-%d8%b3%d9%84%d8%a7%d9%85%d8%aa-%d8%a7%d9%81%d8%b1%d8%a7%d8%af-%d9%85%d8%b9%d8%b1%d9%81%db%8c-2-%da%af%db%8c%d8%a7%d9%87-%d8%af%d8%b1-%d8%af%d8%b1%d9%85%d8%a7%d9%86-%d8%b3%d8%b1%d9%85%d8%a7%d8%ae%d9%88%d8%b1%d8%af%da%af%db%8c]()
![%da%a9%d8%a7%d8%b1%d8%a8%d8%b1%d8%af-%da%af%db%8c%d8%a7%d9%87%d8%a7%d9%86-%d8%af%d8%a7%d8%b1%d9%88%db%8c%db%8c-%d8%af%d8%b1-%d8%b3%d9%84%d8%a7%d9%85%d8%aa-%d8%a7%d9%81%d8%b1%d8%a7%d8%af-%d9%85%d8%b9%d8%b1%d9%81%db%8c-2-%da%af%db%8c%d8%a7%d9%87-%d8%af%d8%b1-%d8%af%d8%b1%d9%85%d8%a7%d9%86-%d8%b3%d8%b1%d9%85%d8%a7%d8%ae%d9%88%d8%b1%d8%af%da%af%db%8c]()
وی با اشاره به اینکه کاکوتی کوهی گیاهی پایا به صورت بوته‌هایی پایه‌چوبی، برگ‌ها بیضی کوچک، گلها در انتهای ساقه و نزدیک به هم هستند، اظهار کرد: این گیاه به‌صورت جام کوچک و صورتی است.
این پژوهشگر گیاهان دارویی درباره موارد استفاده این گیاه گفت: از نظر شیمی و مواد متشکله بسیار نزدیک به کاکوتی معمولی است، گیاهی خوشبو و معطر برای مصارف غذایی و طعم‌دهنده‌ای مفید است.
پویان اظهار کرد: از این گیاه در موارد سرماخوردگی، زکام، سرفه و ناراحتی‌های دستگاه تنفس، تنظیم اعمال گوارشی استفاده می‌شود، گیاهی آرام‌بخش بوده و مصرف آن قبل از خواب باعث خواب آرام و راحت می‌شود.
وی درباره میزان مصرف کاکوتی کوهی بیان کرد: مقدار خوراک این گیاه 20 گرم در مصرف روزانه به صورت دم‌کرده می‌باشد.
این پژوهشگر گیاهان دارویی اظهار کرد: این گیاه بیشتر در ارتفاعات مناطق زیرکوه، خضری، شاسکوه، آهنگران، دهشک، خونیک و درمیان، سربیشه، فردوس، سرایان و بیرجند مشاهده می‌شود.