سیر

دانستنیهای علمی

سیر با نام علمی (Allium sativum) گیاهی است از راسته مارچوبه‌سانان (Asparagales) از تیره نرگسیان و زیر تیره پیازیان (Alliaceae) و سرده والک .
سیر بومی آسیای مرکزی می باشد به خصوص کشورهای آسیا،ایران،افغانستان.
تاریخچه آن به شرح زیر میباشد:
به دستور خوفو، یکی از پادشاهان سلسله چهارم مصر باستان، یک پر سیر را روی بلندترین هرم جیزه حکاکی کردند.
از این امر چنین برمی آید که مصریان به سیر جنبه الوهیت می‌دادند. سنگ نوشته‌ای که بر یکی از سنگهای اهرام مصر درباره خواص طبی و درمانی سیر باقی مانده آشکار می‌کند که هر روز صبح به کارگرانی که در بنای هرم کار می‌کردند یک پر سیر می‌خوراندند تا آنها در مقابل بیماری مصون مانده و به آنها برای ساختن چنین بنای عظیم و بلندی، دل و جرأت بخشد.
یونانیها، بر خلاف مصریان هر که را که بوی سیر می‌داد از معابد بیرون می‌انداختند.
با این وجود عجیب این است که پهلوانان یونانی پیش از مسابقات المپیک یک دوره طولانی سیر مصرف می‌کردند.
یهودیان و یونانیان و رومیان سیر را مثل نوشدارو می‌دانستند و مورد مصرف قرار می‌دادند و جالب توجه‌است بدانیم که نزد مردم چین که مقدار زیادی سیر مصرف می‌کنند موارد سرطانی بسیار کم دیده شده‌است.
بر اساس نوشتار تاریخ نویس یونانی، هرودوت، نخستین شورش تاریخ بشر توسط کارگران معبد خوفو بخاطر قطع شدن جیره سیر آنها به وقوع پیوسته است.
سیر برای رشد به آب و هوای معتدل نیاز مند است و دارای خواص بسیاری میباشدکه در پایین ذکر خواهد شد.

شرایط نگهداری از این گیاه به شرح زیر میباشد:
خاک: خاک حاصلخیز که دارای پروفیل عمیق باشد و خوب زهکشی شده باشد.
 چون سیر به رطوبت زیاد بسیار حساس است و می پوسد خاک رسی سنگین مناسب نمیباشد
نور: باید در آفتاب کامل یا نیمسایه قرار داشته باشد.
دما: دمای مناسب دمایی بین 1 تا 21 درجه می باشد.
آبیاری: به طور متوسط انجام شود.

خصوصیات - معرفی

سیر گیاهی است علفی و دائمی، که بیشتر دارای خواص خوراکی و درمانی می باشد.
ساقه آن تا ارتفاع ۴۰ سانتیمتر نیز می‌رسد. قسمت زیر زمینی آن متورم و مرکب از ۵ تا ۱۲ قطعه و محصور در غشاهای نازک و ظریف برنگ خاکستری مایل به سفید می‌باشد.
برگهای آن باریک و نواری شکل برنگ تیره و گلهای آن کوچک و صورتی رنگ که بصورت یک چتر در انتهای ساقه ظاهر می‌شود.
گرده افشانی توسط زنبورها و حشرات انجام می شود.
سیر وپیاز رابطه‌ای نزدیک با هم دارند که شاید بدلیل بوی بد آنها می‌باشد.
بطور کلی 2 نوع سیر وجود دارد:
1-سیر آمریکایی بنام Greole نامیده می‌شود. این نوع سیر دارای پوست سفید بوده و از انواع دیگر قوی تر است.
2-سیر تاهیتی که از بقیه درشت تر است و گاهی قطر آن به ۸ سانتیمتر می‌رسد.

خواص غذایی سیر به شرح زیر میباشد:
- سیر سرشار از فولیک اسید، ویتامین C، کلسیم، آهن، منیزیم، پتاسیم و مقدار کمی روی و ویتامین‌های B2 ، B1 .
1) در تحقیقات آزمایشگاهی آلیسین و ترکیبات وابسته به آن آنزیم HMG-CoA ردوکتاز را مهار می‌کند. این آنزیم در ساخت کلسترول در کبد نقش دارد لذا چندین آزمایش پزشکی نشان داده که سیر باعث کاهش چربی خون می‌شود.
۲) همجنین سیر از گرفتگی عروق جلوگیری می‌کند.
3) علاوه بر اینها فعالیت آنتی اکسیدان و تأثیر در کاهش ال‌دی‌ال (LDL) خون هم در انسان و هم در آزمایشگاه مشاهده شده‌است.
4) همچنین در بیمارانی که دچار گرفتگی عروق می‌باشند باعث کاهش تشکیل کلسترول استر در سلول‌های آئورت می‌شود. امروزه گیاه سیر در قالبمشتقات گوناگون وبه شکل انواع قرصها و روغنها ارائه می‌شود.
۵) همچنین سیر در کاهش فشار خون نیز مؤثر است به طوری که فشار سیستولیک خون را به میزان ۷/۷ میلیمتر جیوه و فشار خون دیاستولیک را به میزان ۵ میلیمتر جیوه کاهش می‌دهد.
۶) سیر خون را پاک می‌کند و به این خدمت، بدن را در مبارزه با بیماریهایی که ناشی از فشار خون می‌شود، پیروز می‌نماید مانند ناراحتی‌های دوران حیض بعضی از زنان، پیری و شکستگی غیر عادی، بواسیر، روماتیسم.
۷) خوردن سیر مجاری تنفس و خون را پاک می‌کند و با این کار از شدت و زحمت تنگ نفس کاسته و گاهی موجب درمان آن می‌شود.
۸) بعضی از انواع سل ریوی را معالجه می‌کند مخصوصا وقتی که با شیر ممزوج شود، زیرا در این صورت اثر قابل توجهی در کشتن میکرب کوخ دارد (میکرب سل).
۹) سیر پوست بدن را خوش رنگ و گونه را سرخ و روده‌ها را از عفونتها پاک می‌کند به خصوص در اطفال، و با این خصوصیت سپری مقابل تیفوئید و دیفتری و مسکن سیاه سرفه و خروسک است.
۱۰) دانشمندان در مورد خاصیت ضد کرم بودن سیر متفق القولند و حتی پزشکان قدیم ایران آن را برای از بین بردن زالو که بیخ گلو چسبیده باشد مفید می‌دانند، اما مشاهده می‌شود که در بین شمالی‌ها که زیاد سیر می‌خورند کرم معده دیده می‌شود علت این است که کرمها به سیر عادت کرده و مصونیت پیدا نموده‌اند.
۱۱) در تحقیقات آزمایشگاهی نشان داده شده که آلیسین برروی باکتریهای گرم مثبت و باکتریهای گرم منفی و همچنین قارچ مانند کاندیدا آلبیکانز تک‌یاخته‌ها مانند آنتامیبا هیستولیتیکا و همچنین برروی ویروسها اثر دارد.
۱۲) سیر برای درمان نسیان و فراموشی مفید است و موجب از بین رفتن کدورت ذهن می‌شود.
۱۳) مالیدن سیر بر روی گل مژه و جوش پلک چشم باعث برطرف شدن آنها می‌شود.
۱۴) گذاشتن سیر پخته در طی چندین روز بر روی میخچه و زگیل باعث رفع آنها می‌شود.
۱۵) سیر از جمله سبزیجاتی است که باعث پیشگیری از بسیاری از سرطان‌ها می‌شود.
۱۶) سیر برای درمان بیماری‌های مختلفی ازجمله آسم، برونشیت، روماتیسم، نقرس، میخچه و زگیل (به صورت موضعی)، سل، دندان درد، نیش‌زدگی و فشار خون‌بالا مفید است. در ضمن، سنگ کلیه را خرد می‌کند و در ضدعفونی‌کردن دستگاه‌های ادراری و عفونت‌های واژینال و مثانه نیز مؤثر است.
۱۷) مصرف روزی نصف استکان از عصارهٔ سیر و لیمو ترش، تاثیر بسیار زیادی در رفع گرفتگی رگ‌ها خواهد داشت.
بوی سیر با جویدن جعفری یا خوردن سیب یا عسل رفع می‌شود.
عوارض جانبی:
زیاده روی در مصرف سیر باعث سرگیجه، کاهش فشار خون، آلرژی (حساسیت)، و در موارد نادر منجر به خونریزی می‌شود.
روزانه مصرف نصف یا یک حبه سیر خام توصیه می‌شود.
مصرف پماد غلیظ سیر ممکن است موجب تحریکات جلدی و حتی سوختگی‌های خفیف شود.
مادران شیرده در خوردن سیر زیاده‌روی نکنند زیرا سبب تغییر مزه شیر آنها شده و ممکن است نوزاد از خوردن شیر صرف‌نظر کند.
معجزه سير

هرچند بيشتر افراد به خاطر بوي بد سير از اين حبه گياهي استفاده نمي‌كنند، اما خواص متعدد اين گياه در درمان بيماري‌ها بر هيچ كس پوشيده نيست. به گفته متخصصان سير اثر مطلوبي در ضد عفوني كردن معده دارد، ولي نبايد آن را زياد مصرف كرد. سير، همچنين رسوبات خون را حل مي‌كند. از اين رو مصرف سير به كساني كه درد مفاصل دارند، نقرس گرفته اند و يا به رماتيسم مبتلا شده‌اند توصيه مي‌شود.
اين گياه ادرار را زياد مي‌كند و فشار خون را پايين مي‌آورد و بهترين درمان براي فراموشي و نسيان است، خوردن سير كدورت ذهن را از بين مي‌برد و اين گياه بهترين تقويت كننده پياز مغز است و روي مغز تأثير زياد دارد. خوردن سير عضلات قلب را به نشاط مي‌آورد و به اين وسيله گردش خون منظم مي‌شود. مصرف سير مجاري تنفس وخون را پاك مي‌كند و به اين وسيله از تنگي نفس مي‌كاهد.
سير برخي از انواع سل ريوي را هم معالجه مي‌كند بخصوص وقتي كه با شير ممزوج باشد. سير، براي معالجه اسهال و برونشيت و سردرد و زكام مزمن و ضعف حافظه و سرگيجه سودمند است‌.

نور مورد نياز متوسط آبياري و رطوبت کمی مرطوب دماي مورد نياز 9 درجه سانتیگراد خاک مورد نياز خاک حاصلخیز که خوب زهکشی شده باشد و دارای پروفیل عمیق است.

نحوه تکثیر سیر

کاشت سیر به شرح زیر میباشد:
مقدار بذر و زمان کاشت: با توجه به فواصل کاشت و وزن متوسط سيرچه‌ها در حدود ۵۰۰-۱۰۰۰ کيلوگرم سيرچه در هکتار کاشته مى‌شود. عمق کاشت سيرچه‌ها در پائيز ۸ سانتى‌متر و در بهار ۵ سانتى‌متر. بنابراين درمناطقى که زمستان ملايم دارند سير را در پائيز کاشته و در اواخر خرداد برداشت مى‌کنند. اگر منطقه سرد باشد آن را در اواخر زمستان يعنى در اواسط بهمن مى‌کارند و در اواخر تير و يا اوايل مرداد برداشت مى‌کنند.
کوددهى: سير به مواد غذائى زيادى نياز دارد بنابراين کشاورزان سعى مى‌کنند سير را در زمين قوى کشت کرده و چون سير زمين را خيلى ضعيف مى‌کند هر دو يا سه سال يک بار در يک قطعه زمين کشت سير را تکرار مى‌کنند به‌طور کلى نيازهاى کودى سير شبيه پياز مى‌باشد. توجه داشته باشيد که فسفر و پتاس اثرات زيادى در خاصيت انبارى سير و يا پياز دارند. برعکس ازت نبايد زياد داده شود زيرا خاصيت انبارى را کاهش مى‌دهد. با توجه به منابع موجود معمولاً مقدار ۱۲۰-۱۰۰ کيلوگرم پتاس خالص و ۶۰-۴۰ کيلوگرم اسيد فسفريک خالص در پائيز و قبل از کاشت سير داده مى‌شود. ازت را بهتر است در بهار و در سه مرحله، يک قسمت کمى بعد از سبز شدن و ۲ قسمت بعدى را به‌فاصله ۴ تا ۶ هفته داد. در مجموع مقدار ۵۰-۳۰ کيلوگرم ازت کافى است.
برداشت:با زرد شدن برگ‌ها مى‌توان سير را برداشت کرد. پس از کندن سير براى مدت چند روز آن را در مزرعه روى زمين آفتاب کرده تا کاملاً خشک شود. سپس پيازها را ريسه کرده، يعنى آنها را به هم مى‌بافند و هر ۵۰ تا ۱۰۰ دانه سير را در محل خشکى آويزان مى‌کنند.

هشدار - عوارض جانبی

آفات گیاه سیر:
تریپس پیاز و سیر Thrips tabaci Lindeman:
این گونه آفت که گونه ای بسیار پلی فاژ با انتشار جهانی بوده ودارای میزبانهای متعددی از جمله پیاز، توتون، پنبه،کلم ، گل کلم، کتان، چغندر قند، کنف، سیب زمینی با بادمجان، خیار، خربزه، گوجه فرنگی، لوبیا، نخود، کرفس،شلغم و جعفری می باشد. اولین زمان ظهور آفت در مزرعه سیر مصادف بامرحله سه برگی شدن می باشد هر چند در طول دوره کاشت سیر کل جمعیت آفت دستخوش نوسانات زیادی می شود. - مشخصات و علایم ظاهری:
رنگ این حشره زرد مایل به سبز و طول آن در حدود یک میلی متر است شاخکها 7 مفصلی و سینه اول پهن و بالها باریک و زرد رنگ است. زیان آفت:
این حشره وارد برگهای کوچک میانی گیاه میزبان می شود و از شیرۀ آن تغذیه می کند در نتیجه گیاه مورد حمله تغییر رنگ می دهد و کمرنگ می شوند. - روشهای کنترل :
1- برای مبارزۀ زراعی با این حشره باید علفهای هرز مزرعه از بین برده شوند.
2- استفاده از ارقام زودرس: ارقام زودرس در مقایسه با ارقام دیررس نسبت به این مقاومتر می باشد.
3- شخم: باتوجه به اینکه این حشره زمستان را در عمق 6-8 سانتیمتری خاک سپری می کند، بنابراین اجرای شخم با گاو آهن برگردان داری که بتواند آن را به اعماق پایین ببرد در کاهش جمعیت آفت مؤثر است.
4- استفاده روشهای مبارزه بیولوژیکی: این حشره دارای دشمنان طبیعی متعددی است. این دشمنان می توان لاور بالقوری سبز و کفشدوزک را نام برد.
5- مبارزه شیمیایی: استفاده از سموم دیازنیون 60%Ec به مقدار 5/1 -1 لیتر در هر هکتار و یا مالاتیون 57% Ec به مقدار 2 لیتر در هر هکتار و دیکلرووس 50% Ec به مقدار 2- 5/1 لیتر در هکتار مورد مصرف قرار دارد.

پیاز گل زرد تره فرنگی موسیر پیاز خوراکی