سیکلامن پرسیکوم

دانستنیهای علمی

اسم علمی گیاه نگونسار Cyclamen persicum ، از خانواده Primulaceae می باشد. این جنس دارای ۱۵ گونه مختلف از گیاهان غده دار است که به صورت وحشی در کشورها و جزایر مدیترانه ای یافت می شود. گونه موردنظر ما، بومی کشورهای شرقی مدیترانه ای و ایران است

نام سیکلامن در هر منابعی که ذکر شده پسوند پرسیکوم Persicum یعنی ایرانی را به همراه دارد. سیکلامن یک گیاه ملی و ارزشمند ایرانی است.

گونه های سیکلامن عبارتند از : 1.سیکلامن ایرانی؛ 2.سیکلامن پرورشی؛ 3.سیکلامن پات پنت (گلدانی).

سیکلامن ایرانی یک گیاه بومی فلات ایران است. شکل اولیه این گیاه در جنگل های شمال ایران از چالوس تا لاهیجان دیده می‌شود، و نیز در بعضی از جنگل‌های استان گلستان پراکنده است

خصوصیات - معرفی

ارتفاع آن به ۱۵ تا ۲۵ سانتی متر می رسد. گلهای آن معمولا در اوایل بهار ظاره می شوند

سیکلامن برگهای کروی، قلمی شک و سبز تیره دارد. در بعضی واریته ها لکه های سفید رنگ روی برگها به چشم می خورد. گلهای معطری به طول ۵/۲ تا ۳ سانتی متر و به رنگ صورتی، قرمز، ارغوانی و سفید دارد.

سیکلامن یک گیاه زمستان گل است و با توجه به ارزش و اهمیت گیاهان زمستان گل یا پات پلنت های زمستانه این گیاه جایگاه خوبی در ایران برای تولید، پرورش و صادرات به کشور های متقاضی دارد. سیکلامن گیاه وسیع‌الرشد اما کند رشد بوده و نیاز به یک دوره نسبتاً طولانی برای گل دهی و ورود به فاز زایشی دارد. هم‌چنین این گیاه در تمام مراحل رشد تا زمان گل‌دهی احتیاج به مراقبت ویژه دارد.

تعداد بسیار زیاد شاخه های گل دهنده‌ی این گیاه از ویژگی‌های انحصاری آن می‌باشد. سیکلامن جزء معدود گیاهانی است که بیش از 80 شاخه گل در هر بوته تولید می کند، که این شاخه های گل یکی از پتانسیل های قابل توسعه و قوی در راه بهبود کیفیت و توسعه کشت و کار این گیاه محسوب می شود

ارقام وحشی سیکلامن پنج گلبرگ دارند، گل برگ واژگون به رنگ‌های صورتی، بنفش و سفید می‌باشد. اما ارقام پرورشی دارای برگ های بسیار درشت و متنوع بوده و برای مدت طولانی به گل می‌روند. در ارقام وحشی گل دهی برای مدت کوتاهی است که در هر بار تعداد محدودی گل تولید می‌شود. اما در ارقام پرورشی دوره‌ی گل‌دهی تا زمانی که درجه حرارت وضعیت مطلوبی دارد، وجود دارد

شرایط نگهداری سیکلامن پرسیکوم

نور مورد نياز زیاد آبياري و رطوبت مرطوب دماي مورد نياز 15 درجه سانتیگراد خاک مورد نياز مخلوطی از خاک برگ و ماسه

این گیاه به نور متوسط، هوای خنک تا کمی گرم، خاک همیشه خیس، رطوبت هوای عادی وخاک کمی اسیدی، احتیاج دارد.

کود مورد نیاز گیاه نگونسار را میتوان به میزان ۳ گرم در لیتر ، هر هفته یکبار در تابستان و دو هفته یکبار در زمستان مورداستفاده قرار داد

مخلوطی از خاک برگ و ماسه برای رشد این گیاه مناسب است

در مراحل مختلف رشد رویشی گیاه، نیازهای تغذیه ای متفاوتی برای سیکلامن‌ها وجود دارد. در مراحل اولیه رشد تا 8 برگی افزودن ppm 200 نیتروژن و ppm 150 پتاسیم بطور ثابت به آب آبیاری هر هفته توصیه شده است. در زمان گل‌دهی نیز مقدار نیتروژن به ppm 100 تقلیل و مقدار پتاسیم به حدود ppm 200 افزایش یابد. بنابراین اهمیت مواد غذایی مخصوصاً ماکروالمنت‌ها (پرمصرف‌ها) Macroelements در رشد این گیاه بارز است.

مقابله به آفات سیکلامن پرسیکوم

از نکات قابل توجه در پرورش سیکلامن حفظ و نگهداری آن از باکتری ها و عوامل قارچی است. سیکلامن‌های مبتلا به برخی از آلودگی های باکتریایی دچار مرگ برگی خواهند شد. لذا پیشگیری از چند طریق صورت می‌گیرد : استریل کردن خاک؛ - مجزا بودن گلخانه؛ - جلوگیری از تردد بی مورد کارگران در گلخانه

نحوه تکثیر سیکلامن پرسیکوم

تکثیر سیکلامن، نیاز به تحمل سختی فراوان دارد. اگر بذرهای این گیاه را در آخر تابستان بکارید در اواخر پاییز و اوایل دی ماه سال آینده گل خواهد داد. و یا هر زمانی از اواخر بهار تا تابستان اقدام به کاشت بذر کنید، تقریبا ۱۵ ماه بعد به گل خواهد نشست. بذرها را در سینی بذر یا ظرف کم عمق ، حاوی کمپوست مخصوص بذر و قلمه بکارید. و به آرامی روی آنها را بپوشانید و دمارا ۱۸ تا ۲۰ درجه سانتیگراد نگاه دارید تا شروع به روییدن کنند. بذرها باید در تاریکی بمانند و جوانه ها باید یک جور و یک اندازه باشند. به محض رویش جوانه ها آنها را در شرایط سیکلامن از هوای خفه و مرطوب متنفر است.

سیکلامن ایرانی دارای بذر های سیاه رنگ، ریز و زاویه دار است و در یک بستر بسیار سبک، نرم و کم عمق کشت می شوند. با انجام مراقبت های اولیه حدود 28 تا 35 روز بعد جوانه می زند. اولین گیاه جوانه زده بذری، برگ ریز بشکل یک برگ کوچک اولیه یا یک غده بسیار ظریف، کوچک و کم رنگ با ریشه ظریف دارد. تمام اندام های گیاه نیاز به مراقبت دارند تا یک سیکلامن غده‌دار و پر گل پرورش یابد. بعد از این مرحله، گیاهان یک برگی را به گلدان‌های استکانی انتقال می دهند. زمانی که گیاه چهار برگی دارای غده‌ی گیاهی رشد یافته و آماده برای انتقال به گلدان بزرگتری باشد شکل برگ ها بتدریج از حالت اولیه خارج شده و برگ ها به طرف کامل شدن و توسعه یافتن پیش می روند. در مرحله هشت برگی، یک بار دیگر گیاهان را به گلدان هایی با قطر حدود 15 سانتیمتر که در اصطلاح باغبانی گلدان های خیاری گفته می‌شوند، منتقل می کنند. این مرحله که مصادف با ماه 14 و 15 زندگی گیاه می‌باشد بتدریج شرایط برای به گل رفتن گیاه آماده می‌شود. در طی مرحله رویشی، مواد غذایی کافی بخصوص نیتروژن و پتاسیم ضروری است. در 6 هفته قبل از گل دهی درجه حرارت محیط پرورشی باید در حدود 12 تا 15 درجه سانتی‌گراد باشد تا جوانه های گل در حدود ماه‌های آذر تا دی ظاهر شوند.