فسفر :
فسفر موجود در کودهای شیمیائی معمولاً بصورت یونهای و می باشد که فرمهای قابل جذب فسفر هستند.
اسید فسفریک نیز که از تجزیه مواد آلی خاک حاصل می شود قابل جذب گیاه است، اما بصورت کودشیمیائی مصرف نمی شود. غالباً درصد فسفر کودهای شیمیائی را بصورت درصد اکسید فسفر ذکر می نمایند.
قسمت اعظم کود فسفره ای که به خاک داده می شود. بوسیله کلسیم در خاکهای قلیائی و بوسیله آهن و آلومینیم در خاکهای اسیدی تثبیت می گردد. معمولاً تا کود فسفره ای که به خاک داده می شود در سال اول بصورت قابل جذب گیاه باقی می ماند و بخش کمی نیز طی سالهای آینده قابل جذب گیاه می گردد.
میزانهای فوق الذکر با روش کوددهی، بافت و ترکیب خاک ، سوابق مصرف کود فسفره در خاک و مقدار کود فسفری که مصرف می شود بستگی دارد. چون میزان محلول بودن و حرکت کود فسفره در خاک بسیار محدود است می بایستی کودهای فسفره را قبل از کاشت به خاک داد و آنها را مستقیماً در ناحیه توسعه ریشه قرار داد. حداکثر میزان محلول فسفر در pH 6 تا 5/6 مشاهده می شود.
بنابراین رساندن pH خاک به این حدود می تواند در افزایش محلول بودن و جذب فسفر موثر باشد. تغییر pH خاک در خاکهای اسیدی با اضافه کردن آهک و در خاکهای قلیائی با اضافه کردن گوگرد یا کودهای اسیدی انجام پذیر است. مصرف مقدار زیادی کود حیوانی نیز می تواند در نقصان pH خاک مفید باشد. میزان محلول بودن کودهای فسفره نیز متغیر است.
ترتیب محلول کودهای فسفره را می توان بصورت زیر نوشت :
با این که اسید فسفریک 54 درصد اکسید فسفر دارد و بسیار محلول می باشد، اما استفاده از این اسید قوی بعنوان کود بدون خطر نیست. امروزه به مصرف کودهای متراکم مانند سوپر فسفات تریپل و فسفاتهای آمونیم تمایل بیشتری نشان داده می شود.
فسفاتهای اخیر ناخالصی کمی از نظر عناصر مختلف دارند مثلاً سوپر فسفات تریپل فاقد گوگرد است، اما سوپر فسفات معمولی حدود 12 درصد گوگرد و 18 تا 21 درصد کلسیم دارد. مصرف کودهای ناخالص می تواند نیاز به بعضی عناصر را کاهش دهد.