جراحاتی که در برگهای گیاه ذرت ایجاد میشود مانند آسیب‌های ناشی از جویدن برگها توسط حلزون یا وزش باد شدید، به باکتری‌ها امکان ورود به سیستم گیاه را میدهد
یکی از محصولات کشاورزی محبوب
اوایل فصل پاییز، ذرت است. کشاورزان و افرادی که گیاه ذرت پرورش می‌دهند، گاهی
اوقات با مشکل پژمرده شدن و چروکیدن ذرت مواجه می‌شوند. در بیشتر موارد علت پژمرده
شدن گیاه ذرت، عوامل محیطی است. معمولاً مشکلاتی مانند نوسان دمای هوا و آبیاری و بارندگی
و همچنین گاهی اوقات برخی بیماری‌ها باعث پژمرده شدن ساقه ذرت می‌شوند. در اینجا
به بررسی عوامل گوناگونی که موجب پژمرده و چروکیده شدن ذرت می‌شوند، اشاره می‌کنیم.
دلایل پژمردگی گیاه ذرت
-
عوامل محیطی که باعث پژمرده شدن ساقه ذرت می‌شوند
دمای هوا -
دمای ایده آل برای پرورش ذرت، 20 تا 22 درجه سانتی‌گراد
است. با این حال این گیاه می‌تواند دماهای بالاتر و یا پایین‌تر از این را نیز
تحمل نماید. در طول فصل رشد، دمای هوا نوسانات زیادی دارد و دمای هوا در طول روز و
شب تفاوت قابل توجهی پیدا می‌کند. ذرت می‌تواند سرمای کوتاه مدت صفر درجه سانتی‌گراد
و گرمای کوتاه مدت 44 درجه سانتی‌گراد را نیز تحمل نماید اما در صورتی که دما به زیر
5 درجه سانتی‌گراد افت کند، رشد گیاه تا حد قابل توجهی کند خواهد شد. از طرفی هنگامی
که دمای هوا به بالاتر از 35 درجه سانتی‌گراد می‌رسد، گرده افشانی تحت تأثیر قرار
گرفته و تنش آبی ممکن است اتفاق بیفتد که این وقایع منجر به پژمرده شدن گیاه می‌شوند.
با این حال این مشکل را با آبیاری کافی در روزهای گرم و خشک می‌توان تا حد زیادی
جبران نمود.
آبیاری -
گیاه ذرت در فصل رشد به حدود 0.6 سانتی‌متر آب در روز نیاز
دارد تا به حداکثر بهره وری و تولید محصول کافی برسد و این میزان در هنگام گرده
افشانی افزایش پیدا می‌کند. در دوره های تنش آبی، ذرت نمی‌تواند مواد مغذی مورد نیاز
خود را به شکل مؤثری دریافت و جذب نماید بنابراین ضعیف شده و مستعد بیماری‌ها و
آفت زدگی میشود. تنش آبی در فصل رشد سبزیجات باعث کاهش اندازه ساقه و سلول‌های
بزگها میشود که این وضعیت نه تنها منجر به کوچک‌تر شدن گیاه میشود بلکه ساقه های
پژمرده و چروکیده نیز حاصل آن خواهد بود. همچنین تنش‌های آبی در زمان گرده افشانی
باعث کم شدن محصول میشود چرا که در گرده افشانی اختلال ایجاد کرده و تا 50% باروری
را کاهش میدهد.
-
عوامل غیر محیطی که باعث پژمرده شدن ذرت می‌شوند
پژمردگی
باکتریایی استوارت
(
Stewart’s bacterial wilt
) -
پژمردگی باکتریایی استوارت در اثر آلودگی به باکتری
Erwinia
stewartii
اتفاق می‌افتد. این بیماری در مزرعه ذرت از طریق
حشره ای به نام کک کلزا (
flea beetles
) گسترش می‌یابد. این باکتری در طول زمستان
در بدن کک کلزا زنده می‌ماند و در فصل بهار هنگامی که این حشره از ساقه های گیاه
ذرت تغذیه می‌نماید، به گیاه منتقل شده و بیماری به این ترتیب گسترش پیدا می‌کند.
دمای زیاد هوا شدت آلودگی را افزایش میدهد. علائم اولیه در بافت برگهای گیاه
ظاهر میشود و باعث ایجاد نوارهای نامنظم و زرد شدن برگها و سپس پژمردگی برگ و در
نهایت پوسیدگی ساقه میشود.
پژمردگی باکتریایی استوارت در
نواحی اتفاق می‌افتد که دمای هوا در طول زمستان معتدل است. زمستان‌های سرد این
حشرات ناقل باکتری را از بین می‌برد. در نواحی که این بیماری باکتریایی مشکل ساز
میشود، پرورش گیاهان هیبریدی مقاوم، حفظ مواد مغذی خاک ( پتاسیم و کلسیم بالا) و
در صورت لزوم استفاده از حشره کش های توصیه شده روش‌های مؤثر مقابله با این بیماری
هستند.
پژمردگی
باکتریایی گاس
(
Goss’s
bacterial wilt
) و سوختگی
برگ (
leaf blight
) - بیماریهای دیگری که در اثر هجوم باکتری‌ها به گیاه ذرت ایجاد میشود
پژمردگی باکتریایی گاس و سوختگی برگ نام دارند. علت نام‌گذاری آنها این است که هر
دو بیماری باعث پژمردگی و سوختگی گیاه می‌شوند. سوختگی برگ شایع‌ترین علامت این بیماری
است اما ممکن است فاز پژمردگی سیستمیک نیز وجود داشته باشد که در آن باکتری‌ها سیستم
عروقی گیاه را آلوده کرده و موجب پژمرده شدن گیاه ذرت و پوسیدگی ساقه آن می‌شوند.
این باکتری‌ها در طول زمستان در
ذرات گیاهی آلوده باقی می‌مانند. جراحاتی که در برگهای گیاه ذرت ایجاد میشود
مانند آسیب‌های ناشی از جویدن برگها توسط حلزون یا وزش باد شدید، به باکتری‌ها
اجازه ورود به سیستم گیاه را میدهد. مسلماً برای کنترل گسترش این بیماری باید مواد
گیاهی آلوده از زمین خارج شده و زمین شخم زده شود. شخم زدن زمین باید به قدری عمیق
باشد که فرایند تجزیه مواد گیاهی به خوبی صورت بگیرد و بستر کاشت عاری از علف‌های
هرز شود و احتمال آلودگی و بیماری کاهش یابد. همچنین تناوب کشت کمک بزرگی به کاهش
احتمال آلودگی باکتریایی خواهد داشت.