Rainier Cherries
کشور ایران، بزرگترین و اصلیترین پرورش دهنده نهال گیلاس صورتی دو رنگ بوده و این میوه بومی ایران میباشد. از خصوصیات مثبت آن میتوان به بازار اقتصادی قوی و قابلیت حمل و نقل بالای آن و مقاومت در برابر آسیب فیزیکی اشاره نمود که باعث استقبال زیاد باغداران کشور شده است. در بعضی مناطق به گیلاس، آلوکک هم گفته میشود. میوه این نهال قرمز و زرد کمرنگ و بسیار خوشمزه و آبدار است و گوشت داخل آن زرد متمایل به سفید میباشد و میوهای تابستانی است. وزن تقریبی هر میوه گیلاس صورتی بین 5 تا 6 گرم است و عمر اقتصادی درخت آن به حدود 30 سال خواهد رسید.
درخت گیلاس از نظر طعم، دو گونه تلخ و شیرین دارد و از گونه تلخ آن در آشپزی و صنایع غذایی استفاده میگردد. گیلاس صورتی از نظر طب سنتی دارای طبع گرم و تر میباشد. از چوب درخت گیلاس نیز در انواع صنایع مبلمان و تهیه میز، صندلی و غیره استفاده فراوان میشود.
گیلاس صورتی شامل انواع مواد پروتئینی و تغذیهای مفید از جمله کلسیم، پتاسیم، آهن، منیزیم، فیبر، ملاتونین، ویتامین A B, C, ، انواع آنتی اکسیدان و کاروتنوئیدها میباشد.
ویتامین سی و انواع آنتی اکسیدانهای گیلاس صورتی از جمله آنتوسیانین با رادیکالهای آزاد مبارزه میکند و باعث رفع چین و چروک و تیرگی پوست میگردد. آب گیلاس نیز ویتامین A فراوانی دارد و باعث روشنی پوست و کاهش آکنه و جوشهای صورت میشود. بتاکاروتن و ویتامین B موجود در گیلاس صورتی به درمان ریزش مو، جلوگیری از موخوره و بازسازی سلولهای پیاز مو و تقویت گردش خون بدن کمک مینماید.
مقادیر فراوان پلیفنول در میوه گیلاس باعث کاهش التهاب و جلوگیری از بیماریهای قلبی، دیابت و انواع سرطان میشود. انواع گیلاس دارای مقادیر زیاد فیبر است که باعث بهبود حرکات روده و جلوگیری از یبوست میگردد.
مصرف گیلاس برای خانمهای باردار بسیار مفید بوده و به سلامت مغز جنین و تقویت سیستم ایمنی مادر کمک مینماید و از بروز دیابت بارداری پیشگیری میکند. ملاتونین گیلاس نیز جهت تقویت و بهبود شرایط خواب و کاهش اضطراب میگردد. ویتامین A گیلاس صورتی به تقویت میل جنسی و افزایش سطح تستسترون و حجم اسپرم مردان، کمک مینماید. خواص سم زدایی گیلاس باعث حفاظت از کبد و بهبود هضم غذا میشود. کلسیم موجود در گیلاس نیز بخصوص برای کودکان به تقویت سیستم استخوانی آنها کمک میکند. پتاسیم گیلاس صورتی باعث کاهش فشارخون و تقویت قلب میگردد.
از هسته گیلاس روغن مخصوصی به دست میآید که برای جوانسازی پوست صورت، درمان خشکی پوست و اگزما و جلوگیری از آفتابسوختگی به کار میرود.
نهال گیلاس صورتی، بین 500 تا 1200 ساعت نیاز سرمایی دارد. از نظر آب و هوایی در مناطق با آب و هوای معتدل و خشک و کمرطوبت کاشته میشود. گیلاس صورتی در برابر سرما مقاومت خوبی دارد و به علت دیرگل بودن، زیاد دچار سرمازدگی نمیشود.
درخت گیلاس به نور مستقیم 6 تا 8 ساعت در روز نیازمند است و نور مناسب باعث شیرین شدن میوههای آن میگردد.
نهال گیلاس صورتی در ابتدای کاشت بین سه تا پنج سال طول میکشد تا به میوهدهی برسد. درخت گیلاس نیز میوه سالیانه نمیدهد و معمولاً بعد از اولین باردهی، بعد از دو سال به میوهدهی بعدی میرسد.
زمان رسیدن میوههای آن اوایل تیر ماه میباشد. زمان گلدهی گیلاس صورتی نیز در نیمه دوم فروردین ماه میباشد. فاصله بین شکوفهدهی و میوه گیلاس صورتی حدود صد و بیست روز میباشد. ارتفاع هر درخت گیلاس نیز میتواند بین 4 تا 6 متر رشد نماید.
گیلاس پس از رسیدن کامل از درخت برداشت میشود و به صورت تازه مصرف میگردد. مدت زیادی نمیتوان گیلاس صورتی را نگهداری نمود و در صورت نیاز به ذخیره آن، باید به صورت خشک شده، کمپوت، شربت یا آبمیوه در دراز مدت مصرف گردد.
میوه گیلاس از روشهای کاشت بذر، قلمه زدن، پیوند درخت و کاشت نهال پرورش مییابد. گودال مورد نیاز جهت کاشت نهال باید عمق و قطری حدود 80 سانتیمتر داشته باشد.
از نظر آبیاری، در فصل تابستان در هر هفته حدود دو تا سه مرتبه به آبیاری متوسط نیازمند است و حجم آبیاری نباید باعث نفوذ زیاد آب به ریشههای درخت و پوسیده شدن آن بشود. درختان مسنتر به آب کمتری نیاز دارند و یک مرتبه در هفته برای آنها کافی است. بارندگی در زمستان نیز برای رشد نهال گیلاس بسیار مناسب است ولی در زمان برداشت و فصل تابستان، بارندگیهای بیموقع باعث ترکیدن میوه این درخت خواهد شد.
فاصله کاشت مناسب بین نهالهای گیلاس صورتی در زمینهای صاف مقدار 4 در 4 متر و در زمینهای شیب دار 3 در 4 متر میباشد.
جهت کوددهی درخت گیلاس، باید هنگامی که رنگ برگها به سمت زرد و سبز کم رنگ متمایل میشود، نسبت به کوددهی اقدام نمود.
نهال گیلاس صورتی بیشتر به صورت عمودی رشد میکند و ارتفاع به نسبت زیادی میگیرد، لذا باید جهت جلوگیری از رشد عمودی نامطلوب و کاهش آسیبها، بطور مرتب هرس گردد.
از آفات درخت گیلاس صورتی میتوان به لارو حشرات چوبخوار، مگس گیلاس، کنه تار عنکبوت و شپشک گیاهی اشاره نمود.
درخت گیلاس صورتی، دارای ریشههایی سطحی است و لذا باید خاک مورد کاشت نهال، از زهکشی خوب تا عمق یک و نیم متری برخوردار باشد. خاکهای لومی شنی مناسبترین خاک جهت کاشت نهال گیلاس است و باید اسیدیته و قلیایی بودن آن در حد مناسب باشد تا به رشد درخت آسیب نرساند.
با توجه به این که نمونههای بسیار متنوع و متفاوتی از نهال گیلاس در بازار موجود است، هنگام خرید نهال باید به نوع مورد نظر توجه لازم اعمال گردد. از گونههای مختلف نهال گیلاس به جز گیلاس صورتی میتوان به گیلاس قرمز و زرد ارومیه، گیلاس تکدانه مشهد، گیلاس بینگ، گیلاس ناپلئون، گیلاس تلخ و گیلاس سیاه قزوین اشاره نمود.
نهال گیلاس صورتی باید حدود یک تا دو سال سن داشته و از نظر ظاهری مبتلا به بیماری و آفات در قسمت ریشه، ساقه و جوانهها نباشد. ریشه نهال نیز باید کاملاً سالم و قوی بوده و دارای تابخوردگی و پیچیدگی که برای رشد نهال باعث مشکل میگردد، نشده باشد.