این درخت دارای تنه قطور و ضخیمی نیست و بیشتر به شکل چتری رشد مینماید به همین علت بعضی به آن درخت و بعضی درختچه میگویند. ارتفاع این درخت به طور متوسط حدود 5 متر و در بعضی مناطق تا 12 متر هم میرسد. ارغوان یک درخت وحشی بوده و برای صاحب آن نفع مالی به بار نمیآورد و در بیشتر مناطق به علت رنگ جذاب گلهای آن، جهت زیبایی محیط و محوطه سازی باغات میوه و بعضی پارکهای شهری کاشته میشود که علاوه بر زیبایی محیطی، نقش حفاظت از درختان دیگر و منابع طبیعی را بعهده دارد. البته گل درخت ارغوان به علت مزه ترش و ملس مانندش به عنوان یک چاشنی و طعم دهنده در داخل سالاد یا غذاها استفاده میگردد.
میوه درخت ارغوان خشک و قهوهای رنگ است و طولی معادل 5 تا 10 سانتیمتر دارد که در درون آن دانههای قهوهای رنگ میوه قرار دارد. برگهای ارغوان نیز به شکل قلب است و کنارههایی صاف دارد و بدون کرک است. علت زیبایی ارغوان آن است که تنها درختی میباشد که بر روی تنهاش گل میدهد و در نتیجه همواره زیبا و چشمنواز به نظر میآید.
به همین علت به آن درخت پیام رسان آغاز بهار میگویند.
از شاخه درخت ارغوان هنری به نام سبدبافی ایجاد شده که از هنرهای کهن و قدیمی بوده و هنرمندان، اشیاء گوناگونی را با این شاخهها به صورت صنایع دستی تولید مینمایند.
شکوفههای این درخت سمی نبوده و حاوی ویتامین سی و اسید آمینه کاناوانین است که میتواند ناراحتیهای خفیف گوارشی را بهبود بخشد.
نهال ارغوان به سرما حساس است و مناسب مناطق سردسیری نیست اما میتواند تا دمای بیست درجه زیر صفر را تحمل کند. بهترین دما برای رشد آن محدوده 7 تا 10 درجه سانتیگراد است. نهال ارغوان باید در معرض نور خوب آفتاب باشد و قرار گیری در سایه باعث توقف رشد آن میگردد.
همان طور که اشاره شد، میوه درخت ارغوان کاربرد چندانی نداشته و تنها گل این درخت است که پس از رشد به عنوان زیباسازی محیط استفاده میگردد.
بذر این گیاه بین 5 تا 8 هفته به رشد کامل رسیده و پس از کاشت نهال آن در محل اصلی، بین 15 روز تا یک ماه طول میکشد تا درخت ارغوان جوانه زده و به رشد خود ادامه دهد. میوههای ارغوان از نوع مسطح با دانههای فراوان است و دارای دو کفه بوده و در اواخر زمستان از درخت جدا میشوند.
از درخت ارغوان به علت زیبایی و ظاهر خاص آن به صورت بونسای نیز استفاده میگردد که البته به علت تولید زیاد پاچوش و رشد آرام و این که تنه آن به سختی ضخیم میگردد، احتیاج به افراد خبره و هنرمند در این زمینه دارد.
گیاه ارغوان میتواند به خوبی در محیط سایه آفتاب رشد کند ولی بهتر است که حداقل به مدت شش ساعت در طول روز در معرض تابش مستقیم خورشید باشد. هنگام نگهداری از درخت ارغوان در مناطق داخلی ساختمان مثل آپارتمانها باید حتماً آن را در کنار بالکن، داخل تراس و در معرض پنجرهها قرار داد. این گیاه به آب زیادی نیاز ندارد و به خشکی مقاوم است ولی در حد متوسطی باید آبیاری گردد. به عنوان مثال در فصل تابستان باید حداقل هر دو هفته یکبار تحت آبیاری متوسطی قرار داشته باشد.
جهت کاشت نهال درخت ارغوان در باغچهها و زمینهای بزرگتر باید خاکی با نسبت سی درصد ماسه، سی درصد خاک باغچه، بیست در صد برگ و بیست درصد کود را تهیه نموده و نهال را درون این خاک بکاریم. زمان مناسب کاشت نهال ارغوان، فصل پاییز است که به اصطلاح نهال در خواب زمستانه به سر میبرد. قبل از کاشت نهال حتماً باید نسبت به هرس آن و حذف ریشههای پوسیده اقدام نمود. درخت ارغوان را با روش قلمه زدن نیز میتوان تکثیر نمود که قلمه زنی آن در اوایل فصل پاییز باید انجام گردد.
درخت ارغوان به کوددهی نیازی نداشته ولی بهتر است به علت این که این گیاه دارای عمری طولانی میباشد، هر سه تا چهار سال از کودهای چند منظوره برای تقویت آن استفاده گردد. زمان مناسب کوددهی نیز قبل از شروع فصل سرما میباشد.
درخت ارغوان از روش خوابانیدن ساقه نیز تکثیر میگردد که بهترین زمان آن در فصل بهار و پاییز بوده و میتوان ساقهها را در زمین یا به صورت هوایی خواباند. درخت ارغوان را به وسیله پیوند نیز میشود تکثیر نمود ولی معمولاً به علت سختی انجام آن و عدم قبول پیوند، روش متداولی نیست.
فاصله کاشت بین نهالهای ارغوان به علت نیاز به فضای چتری مانند، بین 6 تا 8 متر در نظر گرفته میشود. بهتر است پس از پایان گلدهی درخت در فصل بهار اقدام به هرس درخت نمایید تا شاخههای مرده و متقاطع و در حال مرگ از درخت حذف گردند.
درخت ارغوان در خاکهای آهکی گچی و پُر قوت به خوبی رشد میکند اما فراوان دیده شده که اگر خاک شرایط مناسبی هم نداشته باشد ارغوان میتواند به علت مقاومت زیاد به رشد ملایم خود ادامه دهد. خاک محل کاشت ارغوان باید حتماً زهکشی مناسبی داشته باشد و درخت در معرض نور فراوان نیز قرار گیرد.
نهال درخت ارغوان را از نهالستانهای معتبر و مجوز دار خرید کنید و دقت نمایید که ریشه آن دارای پوسیدگی، سرمازدگی و پیچ خوردگی نباشد. پوست نهال نیز باید سالم بوده و از حشرات و آفتها به دور مانده باشد. نهال باید ریشه پُری داشته باشد و از نظر ظاهری، صاف و کشیده باشد. جوانههای روی نهال نیز باید سالم و قوی باشند.
اگر نهالهای شناسنامه دار را تهیه نمایید میتوانید از کیفیت و ضمانت رشد خوب آن مطمئن گردید ولی اجباری در این زمینه وجود ندارد.