کوردیسِپس / قارچ کرم صدپا

جنس کودیسپس (Cordyceps) یکی از قارچ های آسکومیست بوده که شامل حدود 400 گونه می باشد. همه ی گونه های این جنس، پارازیت داخلی هستند. که اغلب آنها پارازیت (انگل) روی حشرات و برخی نیز پارازیت روی قارچ های دیگر می باشند.

چندین گونه از این جنس به عنوان قارچ های دارویی در طب کشورهای مختلف مانند چین، مورد استفاده قرار می گیرند.

گونه های این جنس بسیار فراوان بوده و بیشتر در نواحی معتدل و مرطوب و یا جنگلی و گرمسیری یافت می شوند.

تاکنون بهترین گونه ی شناخته شده از این جنس، Cordyceps sinensis (قارچ کرم صدپا) می باشد. نام علمی آن از کلمات Cord (Club) به معنی "چماق"، ceps (head) به معنی "سر" و sinenesis (China) به معنی "چینی" گرفته شده که به طور کلی "قارچ سر چاقی چینی" گفته می شود که به شکل ظاهری این قارچ اشاره دارد.

قارچ کرم صدپا یکی از گونه های Cordyceps بوده که به صورت خودرو می روید. این قارچ تیره رنگ بوده و اولین بار در ارتفاعات فلات تبت در چین یافت شد که پارازیت حشره ی کرم صدپا بود.

در فصل پاییز، میسلیوم های قارچ این حشرات را آلوده کرده و سپس آن را در اوایل تابستان سال بعد می کشند. و سپس اسپورهای خود را برای تولید اندام میوه دهنده رها می سازند.

نوع خودروی این قارچ کمیاب و گران است.

این قارچ از نظر مورفولوژی از دو بخش تشکیل شده است، یک بخش اسکلروتیوم داخلی قارچ (کاترپیلار = کرم صدپا) است و بخش دیگر آن استروما است. استروما بخش بالایی قارچ بوده و به رنگ قهوه ای تیره یا سیاه است. اما در صورت گوشتی و تازه بودن به رنگ زرد نیز دیده می شود. این بخش طویل تر از ماترپیلار بوده و معمولاً 4 تا 10 سانتیمتر طول دارد. و به صورت منفرد از سر لاروها رشد می کند و چماقی شکل، کشیده یا دوکی مانند است. همچنین دارای ساقه ی کوتاه و مشخصی است. ساقه بلند و باریک، بدون کرک و شیاردار یا برجسته می باشد. 

کیسه ی اسپور استوانه ای یا باریک در هر دو انتها است و ممکن است صاف یا دارای انحنا باشد. که می تواند 2 تا 4 اسپور داشته باشد.

در فلات تبت، از قرن پانزدهم میلادی از این قارچ استفاده می شده است. 

از این قارچ در طب سنتی چین برای افزایش انرژی، افزایش طول عمر و بهبود کیفیت زندگی استفاده می شده است.

کوردیسپس برای کاهش ضعف، سستی و خستگی در افراد مسن مورد استفاده قرار می گیرد.

این قارچ در افراد سالخورده سبب تقویت و افزایش حافظه نیز می گردد.

دارای خواص آنتی اکسیدانی است و سبب مهار رادیکال های آزاد می شود.

مطالعات مختلف روی عصاره های آبی و الکلی این قارچ، نشان داده که آن دارای خواص ضد سرطانی بوده و سبب کاهش تومورهای سرطانی می شود.

همچنین در درمان و کاهش بیماری هایی مانند، بیماری های قلبی و عروقی، دیابت، ناراحتی های کبدی، ضعف سیستم ایمنی، ناراحتی های کلیه ای، ناراحتی های تنفسی، اختلالات جنسی و ضعف سیستم جنسی می تواند مفید واقع گردد.

معمولاً برای بیماران دارای ناراحتی های کلیه ی حاد، حدود 3 تا 6 گرم از این قارچ توصیه شده که باید به صورت منظم برای چند روز یا حتی چند سال مورد استفاده قرار گیرد.

ترکییبات شیمیایی:

از نظر شیمیایی، این قارچ دارای نوکلئوزیدهای آدنین، آدنوزین، اوراسیل، یوریدین، گوآنیدین، گوآنوزین، هیپوزانتین، اینوزین، تیمین، تیمیدین و دئوکسی یوریدین هستند.

همچنین این قارچ حاوی پروتئین ها، پپتیدها، تمامی اسیدهای آمینه ضروری، پلی آمین ها، ساکاریدها و مشتقات قندی، استرول ها، اسیدهای چرب و اسیدهای آلی دیگر، ویتامین ها (شامل ویتامین B1، B2، B12، E و K) و عناصر غیرآلی است.

همچنین دارای کوردیسِپین و دیگر مشتقات آدنوزین، ارگوسترول، مانیتول، کوردی هپتا پپتید A و چندین ترکیب منحصر به فرد دیگر می باشد.