گل نرگس وحشی

دانستنیهای علمی

گل نرگس گیاهی دائمی و پیاز دار از خانواده Amaryllidaceae می باشد. دارای گلهایی با جام شش قسمتی ( سه گلبرگ و سه گلبرگ نما) می باشند که از میان گلبرگ ها ، قسمتی توسعه یافته بنام تاج (Crown) (Corona) ( از ضمایم گلپوش یا پرچم) نمایان است. رنگ و طول تاج در شناسایی ارقام مختلف به ما کمک می کند.

گونه های مختلف نرگس به دو دسته Pseudo Narcissus Trumpet Narcissus) یا نرگس دروغین و N.tazetta یا نرگس شیراز تقسیم میشوند که منشا گونه اول ، اروپا و منشا گونه دوم نواحی مدیترانه ای می باشد.

در گونه اول (نرگس ترومپت) بر روی هر ساقه گلدهنده یک عدد گل وجود دارد. گل ها بدون عطر ، جام گل بزرگ و شیپوری شکل می باشد. نرگس ترومپت جهت نمو گل برای فصل آینده و طویل شدن ساقه، نیاز سرمایی دارد. و گونه دوم (نرگس شیراز) بسیار معطر و خوشبو است و بر روی هر ساقه گلها به صورت گل آذین قرار دارند. نرگس شیراز نیاز سرمایی ندارد. و زیبایی فوق العاده ای دارد.

برای تشخیص ارقام و گونه های مختلف نرگس از رنگ ، شکل و حاشیه تاج ها بهره می گیرند. در ارقام پرپر ، تاج کنگره شکل شده و به گلبرگ تبدیل شده است.

تمامی گونه های نرگس علفی هستند و در اول بهار یا پاییز گلدهی می کنند. این گیاه موارد استفاده بسیاری از جمله طراحی باغچه، باغات صخره ای، گل گلدانی ، گل بریدنی و ... دارد

خانواده اين گل حدود 65 گونه و هزاران رقم و دو رگه دارد كه در سرتاسر كره زمين به خصوص در نواحي گرم و خشك فراوان است.

زادگاه طبيعي نرگس در ايران در دشت‌ها و كوهپايه‌هاي زاگرس در استان‌هاي كردستان، لرستان، خوزستان، كهگيلويه و بويراحمد و استان فارس است كه اكثراً به صورت لكه‌هاي پراكنده در اين مناطق رويش داشته كه بر اثر عوامل مختلف از جمله چراي بي‌رويه دام و ريشه‌كني و جا‌به‌جايي آن در بسياري از استان‌هاي نامبرده به صورت قطعات بسيار محدود، اثرات جزئي از آنها باقي مانده است.

خصوصیات - معرفی

نرگس ترومپت در اول بهار گلدهی می کند؛ گل درون براکته قرار دارد و برای باز شدن باید براکته ها شکفته شود. باز شدن براکته ها در اثر فشار گلچه ها و گرم شدن هوا می باشد. نرگس شیراز معمولا در مرداد و شهریور گل انگیزی می کند و زود تر از ترومپت ، با کمک باران های پاییزه در پاییز گل هایش را نمایان می سازد.

برخی از سوخ ها دو ساقه گلدهنده و برخی از گل ها یک عدد گل تولید می کنند. ساقه گلدهنده بدون برگ در نرگس را Scape می گویند.

شرایط نگهداری گل نرگس وحشی

نور مورد نياز خیلی زیاد آبياري و رطوبت کمی مرطوب دماي مورد نياز 15 درجه سانتیگراد خاک مورد نياز خاک لومی سرشار از مواد آلی با pH کمی اسیدی 6.5

هر دو گونه نرگس شیراز و نرگس ترومپت برای گل انگیزی به دمای بالا نیاز دارند. همانطور که پیش تر اشاره شد ، نرگس ترومپت برای توسعه گل و طویل شدن ساقه ، نیاز سرمایی دارد ولی نرگس شیراز فاقد نیاز سرمایی می باشد.

پیاز نرگس در اثر خشکی خاک و گرمای هوا در تابستان به خواب می رود. خارج سازی پیاز های نرگس نیز در تابستان انجام می شود.گرمایی که در ابتدا بر سوخ های تازه برداشت شده وارد می کنیم 22+ درجه سانتیگراد به مدت 4 روز می باشد.حال نوبت به سرما دهی می رسد. نرگس شیراز که نیاز سرمایی ندارد ، به نرگس ترومپت سرمای 10+ درجه سانتیگراد به مدت 13 تا 22 هفته ( بسته به رقم) می دهیم . پس از دوره سرما ، به منظور پیش رس کردن ، گرمای حدود 16+ می دهیم.

نور کافی برای گلدهی و سوخ دهی گونه های نرگس نیاز است ؛ گونه ترومپت حدود 2500-1000 فوت کندل و گونه نرگس شیراز حدود 5000 فوت کندل نور نیاز دارد.

از آبیاری زیاد و یا تنش آبی برای نرگس باید اجتناب کرد. معمولا نرگس را هفته ای یک الی دو بار آبیاری می کنند.

برای کنترل ارتفاع گیاه، در نرگس های گلدانی تیمار سرمایی یا اتفن 2000-1000 پی پی ام بکار می رود

خواص و کاربردهای دارویی و صنعتی

امروزه بسیاری از عطر و ادکلن های مدرن از این گل تولید میشود

مقابله به آفات گل نرگس وحشی

اگر نرگس ترومپت در دمای 18+ یا بیشتر به منظور پیش رس کردن ، قرار گیرد، عارضه Bull nosing ایجاد می شود که در این حالت گل ها قادر به توسعه و باز شدن به صورت عادی نیستند.

نحوه تکثیر گل نرگس وحشی

ازدیاد نرگس از روشهای مختلف امکانپذیر است : · بذری · فلس جفتی · پیازی · کشت بافت

روش ازدیاد بذری به منظور دست یابی به واریته های جدید و کار های بهنژادی مورد استفاده قرار می گیرد.

در روش فلس جفتی ، فلس ها را به صورت جفت، همراه با قسمتی از صفحه پایگاهی کشت می کنند.

نرگس گیاهی است که قدرت سوخ دهی خوبی دارد و حتی ممکن است پس از مدتی به سبب تراکم زیاد سوخک در اطراف گیاه ، گلدهی کم شود . برای رفع این حالت ، سوخ ها را از خاک خارج کرده و در جایی دیگر می کاریم. دقت نمایید در هنگام حمل و نقل سوخ ها ، اتیلن تولید شده از سوخ های بیمار یا آسیب دیده ، ممکن است نر عقیمی در گل ها ایجاد کند.

با استفاده از کشت بافت می توان سوخک تولید نمود. البته این سوخک ها بسیار ریز می باشند و چند سال زمان نیاز دارند تا به قدرت کافی جهت گلدهی برسند.

کاشت سوخ: عمق کاشت معمولا 20 سانتیمتر از پایین سوخ تا سطح خاک می باشد. در کشت سوخ گلدانی دقت شود که چون مشکل تهویه داریم قسمتی از نوک یا گردن سوخ را خارج از خاک نگه می داریم.

برداشت: در مورد نرگس های بریدنی هنگامی برداشت صورت می گیرد که گل ها کمی به سمت پایین خمیده شده اند ( مرحله گردن غازی). در مورد نرگس های گلدانی هنگامی برداشت صورت می گیرد که گل ها هنوز خم نشده اند ( مرحله مدادی ). نرگس های شیراز را زمانی برداشت می کنیم که براکته ها شروع به باز شدن کرده و گلچه ها کم کم در حال خارج شدن می باشند. نرگس های برداشت شده را می توان در محلول نگهدارنده ساکاروز نگهداری کرد . همچنین تمامی نرگس ها را می توان در انبار 2-0 درجه ساتیگراد انبار کرد. نرگس و لاله را نباید کنار یکدیگر نگهداری کرد ؛ چون شیره خارج شده از نرگس ، اختلالاتی در جذب آب برای لاله ایجاد می کند.

نرگس چشم قرقاولی نرگس زرد

جام زرین پائیزه نیلوفر باران صورتی سوسن سرخ سوسن آمازون