آرازا

گیاه "آرازا" درخت میوه ای بومی جنگل های بارانی آمازون در برزیل، کلمبیا و اکوادور است. این گیاه کمتر شناخته شده است و زیاد مورد استفاده قرار نمی گیرد. اگرچه میوه های این گیاه برای مصرف مستقیم، بسیار ترش و اسیدی است ولی از آن در تهیه آب میوه، مارمالادها، بستنی ها و غیره استفاده می شود. گونه های کشت شده می توانند میوه هایی به قطر 12 سانتیمتر و وزن 740 گرم تولید کنند در حالیکه میوه های گیاهان خودرو و وحشی حدود 7 سانتیمتر قطر و 30 گرم وزن خواهند داشت.  

آرازا درختچه یا درختی کوچک به ارتفاع 2.5 تا 15 متر با شاخه هایی انبوه می باشد. پوست آن به رنگ قهوه ای تا مایل به قرمز است. برگ ها ساده، با آرایش متقابل، بیضوی تا کمی تخم مرغی، به طول 8 تا 19 سانتیمتر و عرض 3.5 تا 9.5 سانتیمتر، نوک تیز، با حاشیه ای یکپارچه، به رنگ سبز تیره تا سبز کمرنگ، با 6 تا 10 جفت رگبرگ، پوشیده از کرک های کوتاه و پراکنده در قسمت زیرین هستند. گل آذین ها به صورت خوشه ای و جانبی، معمولاً با دو تا پنج گل که دمگل دار بوده و حدود یک سانتیمتر نیز عرض دارند، دیده می شوند. هر گل دارای چهار کاسبرگ گرد و پنج گلبرگ سفید رنگ و تخم مرغی شکل است. همچنین هر گل دارای تخمدانی طویل و 70 پرچم می باشد. میوه ها سته ای، گرد و کروی یا پهن شده در قطبین، به ابعاد 2 تا 10 در 2 تا 12 سانتیمتر بوده که هر یک از میوه ها ممکن است در بهترین شرایط به وزن حدود 750 گرم نیز برسد. این میوه ها به رنگ سبز کمرنگ (در اوایل رشد و نارسی) تا زرد روشن (در زمان رسیدن)، با پوستی نازک و مخملی و پالپی آبدار، معطر، اسیدی و ضخیم هستند. هر میوه حدود 12 بذر را در خود جای می دهد. بذرهای این گیاهان جزو گروه بذرهای ریکالسیترنت (بذرهای سخت و مقاوم) بوده که می توانند به مدت طولانی در شرایط خشکی و یخبندان زنده بمانند. 

این گیاهان می توانند سرما را برای مدت کوتاه تحمل کنند همچنین آب و هوای گرم و خشک را برای رشد ترجیح می دهند. این گیاه به خوبی می تواند در مناطقی با متوسط دمای سالیانه 18 تا 26 درجه سانتیگراد رشد کرده و سازگار شود. همچنین می تواند کاهش دما را تا -4 درجه سانتیگراد تحمل کند. گیاهان کشت شده در نواحی پست (از سطح دریا) تا ارتفاعات 1200 متری بالاتر از سطح دریا می توانند میوه تولید کنند. این درختان به طور متوسط به حدود 1200 تا 1800 میلیمتر بارندگی در هر سال نیاز دارند. همچنین می توانند به خوبی در انواع مختلفی از خاک های اسیدی، لومی یا شنی رشد کنند اما برای رشد بهینه، خاک های حاصلخیز و مرطوب را ترجیح می دهند. از نظر نیاز نوری نیز به مکان هایی با آفتاب کامل احتیاج دارند.

ارزش غذایی و فیتوشیمی:

میوه های این گیاه فرازگرا بوده و دارای سطح بالایی از اسید (به طور متوسط با اسیدیته 2.4) است. همچنین دارای مقدار زیادی نیتروژن و پتاسیم می باشد. هر گرم از وزن خشک این میوه ها دارای 8 تا 10 درصد پروتئین، 5 تا 6.5 درصد فیبر، 65 تا 72 درصد کربوهیدرات های دیگر، مقدار کمی حدود 0.16 تا 0.21 درصد کلسیم، 10 تا 12 پی پی ام روی و مقدار کمی نیز فسفر و منیزیم می باشد. 

هر 100 گرم از میوه های تازه این گیاه حاوی 775 میلیگرم ویتامین آ، 9.84 میلیگرم ویتامین ب1 و 768 میلیگرم ویتامین ث است. پالپ میوه ها نیز دارای 4 درصد ماده خشک، 11.9 درصد پروتئین، 49.2 درصد قند (3.1 درصد گلوکز، 33.9 درصد فروکتوز، 17.2 درصد ساکارز)، 4 درصد خاکستر، 39 درصد آمینو اسیدها و مواد معدنی دیگر می باشد. 

میوه های این گیاه دارای سزکوئی ترپن هایی نظیر germacrene B بوده و همچنین دارای فعالیت آنتی اکسیدانی نیز می باشند. بعلاوه عصاره اتانولی این میوه ها خواص آنتی موتاژنی و آنتی ژنوتوکسیک از خود نشان داده که می توان به عنوان یک ماده ضدسرطان، مطالعات بیشتری را روی آن انجام داد.