پکان

"پکان" یا "گردوی آمریکایی" با نام علمی Carya illinoensis به خانواده Juglandaceae تعلق داشته و بومی آمریکای مرکزی است. این گیاه خزاندار و بزرگ بوده و ارتفاع آن ممکن است به 50 متر برسد. پکان تکپایه بوده و در آن همانند گردو، دیکوگامی وجود دارد. تعداد کروموزوم های پایه در این گیاه x=16 (2n=32) است. بطور کلی در جنس Carya تعداد کروموزوم های پایه x=16 بوده و در آن ارقام دیپلوئید یا تتراپلوئید وجود دارند. 

این درختان خزاندار بوده و جوانه های فلس دار دارند. برگ ها به صورت متناوب، مرکب شانه ای منفرد، دارای گوشوارک بوده و 3 تا 17 برگچه متقابل در آنها دیده می شود. این گیاهان یکپایه بوده و در آنها، گل ها همزمان با برگ باز می شوند. گل های نر در این گیاهان به صورت شاتون هایی سه تایی آویزان بوده و تعداد پرچم ها 3 تا 10 عدد می باشد. گل های ماده بدون پایه بوده و نوعی سنبله است. هر گل آذین ماده دارای 2 تا 10 عدد گل است. تخمدان در آنها تک خانه ای است.

گلدهی پکان شبیه به گردو است. گل آذین نر به صورت شاتون بوده و هر گل آذین حاوی سه عدد گل می باشد که به صورت جانبی روی شاخه یکساله پدیدار می گردند. گل آذین ماده سنبله بوده و حاوی 2 تا 10 گل است. گل ها در پکان نیز فاقد گلبرگ هستند و باد در گرده افشانی آنها دخیل است. جوانه های گل ماده مخلوط بوده و به صورت انتهایی روی شاخه فصل جاری ظاهر می شوند. 

در پکان گل انگیزی گل های ماده در فصل جاری و درست قبل از باز شدن کامل گل ها صورت می گیرد. لذا در هنگام تشکیل گل، هیچ میوه ای رشد و نمو نمی کند. اما گل انگیزی گل های نر در تابستان انجام می شود. در پکان برخی ارقام پروتاندروس و برخی پروتوژینوس وجود دارند. دو تفاوت عمده پکان و گردو این است که در پکان سال آوری وجود داشته و گل ها در آن همزمان با برگ ها باز می شوند. به سبب وجود سال آوری در پکان، هرس شدید قبل از یک محصول سنگین (سال پر محصول) باعث عملکرد بهتری در سال های کم محصول می شود. تنک شیمیایی هم تا حدودی در کاهش سال آوری آن مؤثر است. از این نظر که در پکان یک تأخیر چند هفته ای بین گرده افشانی و تلقیح وجود دارد، تا حدودی شبیه به فندق می باشد. در حدود 12 هفته پس از گرده افشانی، هنگامی که میوه ها به اندازه تقریباً کامل رسیده اند، جنین یک دوره رشد سریع را که 6 تا 8 هفته ادامه دارد، شروع می نماید. میوه در پکان نوعی شفت بوده و منحنی رشد آن سیگموئید ساده است. وجود بارندگی در زمان گلدهی، گرده افشانی آن را محدود می سازد. 

مغز این میوه از لذیذترین خشکبارها بوده و ارزش غذایی بالایی دارد. میزان بالای اسید اولئیک در پکان از ویژگی های منحصر به فرد این گیاه  است. در برخی از ارقام پکان، میزان اسید اولئیک بیش از دو برابر گردوی معمولی بوده و به بیش از 75 درصد می رسد. امروزه در دنیا توسعه كشت پكان در مناطقی که محدودیتی از نظر اقلیمی  برای این درخت ندارند بسیار مورد توجه قرار گرفته است. کشور آمریکا بزرگترین تولید کننده پکان در دنیا بوده و تولید و عرضه ارقام تجاری را در انحصار خود دارد. لازم به توضیح است قیمت هر اصله نهال ارقام تجاری پکان در ایالت های تولید کننده پکان در امریکا، بین 80 تا 150 دلار است. به عنوان مثال یک نهال پیوندی رقم Graking  با ارتفاع 180 سانتیمتر به قیمت حدود 125 دلار آمریکا عرضه می شود.

پکان برای رسیدن به مرحله بلوغ به تجمع دمایی 1200 تا 1700 درجه روز (دمای پایین 10 درجه سانتیگراد) نیاز دارد. همچنین برای نمو خوب جوانه گل دارای نیاز سرمایی است. نیاز سرمایی این درخت برای تمایزیابی گل ها 400 تا 600 ساعت دمای کمتر از 7 درجه سانتیگراد است. بذور پکان نیز برای جوانه زنی نیاز به سرما دارند. پکان نسبت به سرما از گردو حساس تر است. 

پكان تنها جنس از گردوئيان است كه نياز سرمایی پایینی داشته و در مناطق نیمه گرمسیری، به خوبی رشد و نمو کرده و محصول مناسب با كيفيت بالایی توليد می کند.