افرای سیاه

دانستنیهای علمی

افرای سیاه گونه ای از افرا از جنس Acer در خانواده Aceraceae - Sapindaceae بومی آمریکای شمالی میباشد. رایج ترین نام این گیاه در در ایالات متحده Boxelder است. در ایران نیز این گونه را با نام های دیگری چون افرای آمریکایی و افرای سه برگی میشناسند.

افرای سیاه اگر چه بومی آمریکای شمالی است در برخی نقاط دیگر این قاره فراوان است. همچنین گونه های مهاجم این گیاه در شرق چین ثبت شده است که می توانند به سرعت مناطق وسیعی را فراگیرند. این گیاه در شمال امریکا و دیگر نقاط جهان در حال گسترش است. همچنین در برخی از مناطق سردتر استرالیا به عنوان یک گونه مهاجم ذکر شده است و تابعیت آن در دره ویستولا در لهستان نیز ذکر شده است.

خصوصیات - معرفی

این درخت معمولا به سرعت رشد می کند و تا ارتفاع 10 تا 25 متر (33 تا 82 فوت) بلند میشود و قطر تنه آن 30 تا 50 سانتی متر و به ندرت به بالای 1 متر (3.3 فوت) میرسد. افرای سیاه اغلب دارای چند ساقه اصلی است.

شاخه و برگ این گونه سبز هستند و وقتی جوان میباشند اغلب دارای پوشش سفید تا صورتی یا بنفش رنگ و مومی شکل هستند. شاخه های افرای سیاه صاف و تا حدودی شکننده هستند و تمایل به حفظ رنگ سبز تازه به جای تشکیل یک پوست مرده دارند. پوست تنه آن خاکستری کم رنگ یا قهوه ای روشن میباشد.

گلهای این گیاه کوچک هستند و در اوایل بهار به صورت خوشه های آویزان ظاهر می شوند و حدود 10 تا 20 سانتی متر طول دارند این خوشه های گل اغلب بر روی شاخه های بی برگ تا اواخر زمستان باقی می ماند.

دانه ها زوج هستند و هر دانه بلند و باریک، 1 تا 2 سانتی متر طول دارد و دارای دو بال متمایل 2 تا 3 سانتی متری است که در پاییز پراکنده میشوند. بر خلاف سایر افرا ها گونه A. negundo به طور کامل دوپایه است و هم گیاه "نر" و "ماده" برای تولید مثل لازم است.

به طور خلاصه افرای سیاه گیاهی پهن برگ خزان دار - مناسب و فراوان در جنگل های شمال ایران-میوه فندقه بالدار به شکل8 - سایه انداز - دارای سیستم ریشه ای عمیق - سریع الرشد با عمر کوتاه - مناسب برای کنترل فرسایش خاک - دارای رنگ پاییزی زرد و سبز - بسیار مهم در منظرسازی - مناسب کشت انبوه - مقاوم به گرما و کم آبی میباشد

شرایط نگهداری افرای سیاه

نور مورد نياز خیلی زیاد آبياري و رطوبت کمی مرطوب دماي مورد نياز 10 درجه سانتیگراد خاک مورد نياز خاک زراعی هوموس ‌دار

بهترین مکان برای افرای سیاه آفتاب کامل است به جز در مناطق 7-9 که در آن باید در وسط روز حداقل زمان کوتاهی در سایه باشد.

هر چند که افرای سیاه به طور طبیعی در خاک های مرطوب رشد می کند میتواند به خوبی در سایت خشک، با خاک خوب زهکشی شده دوام بیاورد.

افرای سیاه در مناطق 2 - 9 USDA رشد مطلوبی دارد و یکی از مقاوم ترین درختان سایه گسترده است. البته همه ارقام مانند این گونه مقاوم نیستند و تنها در محدوده های 5 یا 6 USDA دوام دارند.

زمان هرس افرای سیاه زمستان و تابستان است
نحوه هرس : هرس اين گياه بسته به نوع کاربرد متفاوت است . هرس در نوع پرچینی، مطابق با الگوی پرچین در اواخر زمستان و اوایل بهار و در طول تابستان، بسته به میزان رشد آن صورت می‌گیرد و در نوع تک درختچه‌ای، یک نوبت در اواخر زمستان و اوایل بهار به منظور خلوت کردن قسمت‌های داخلی و حذف شاخه‌های شکسته و اضافی و همچنین پاجوش‌ها انجام می‌شود و نوبت بعدی در تابستان به منظور حذف پاجوش و اصلاح شکل آن صورت می‌گیرد.

خواص و کاربردهای دارویی و صنعتی

افرای سیاه دارای چوب سبک و نرم و دارای الیاف و ساختمان ظریف و بهم پیوسته و به عنوان یک منبع تجاری برای استفاده در تخته فیبر و همچنین ساخت صنایع تزئینی مورد استفاده است.

افرای سیاه در سال 1959 به عنوان چوب مورد استفاده در ساخت قدیمی ترین فلوت موجود در قاره آمریکا شناخته شد. همچنین در سال 1931 در منطقه نماز راک امروزی شمال شرقی آریزونا در کاوش های باستان شناسی توسط ارل H. Morris دست ساخته های اولیه ای از این جنس به ثبت رسیده است.

افرای سیاه کاربرد فراوانی در فضای سبز دارد که از جمله آن میتوان به کاشت در پارکها ، حاشیه بزرگراهها ، خیابانها و چمن کاریها اشاره نمود.

مقابله به آفات افرای سیاه

افراي سياه به شته حساس بوده و در صورت مشاهده اين عارضه بايد در چند نوبت با نيكوتين، مالاتيون، ليندن سمپاشي شود. نسبت به سرما مقاوم است؛ اما به علت ترد و باریک بودن شاخه‌ها، در مقابل بادهای شدید مقاومت چندانی ندارد .

نحوه تکثیر افرای سیاه

افرای سیاه برای تولید مثل تولید بذر فراوان میکند اما آنها ممکن است کمی مشکل جوانه بزنند. بذرها باید طبقه بندی شده در دمای 40 درجه فارنهایت برای 2 تا3 ماه بمانند. البته تکثیر به روش قلمه ریشه، بسیار آسان است و این تنها راه برای ازدیاد برخی ارقام این گیاه است.

بذرکاری :بذر اکثر افراها در پائیز می‌رسند قبل از کاشت اگر بذر به مدت یک هفته در آب غوطه ور باشد و هر روز آب آن عوض شود در جوانه زنی مؤثر خواهد بود بطور کلی بذر افراها را نباید گذاشت که خشک شوند و موقع کاشت در عمق یک سانتیمتری با پوشش نازک از ماسه و در محلی سایه‌دار کاشته می‌شود.
قلمه: قلمه علفی افراها که در خارج از فصل خود تهیه می‌شوند در تحت شرایط گلخانه‌ای و با استفاده از ایجاد زخم و پودر دو درصد اسید ایندول بوتریک (IBA) و ۵ در صد بنومیل ریشه‌دار می‌شوند. قلمه نیمه خشبی افرای سیاه در تحت شرایط گلخانه و زخم زنی و پودر تالک به میزان ۸۰۰۰ppm ریشه‌دار می‌شود. قلمه افرای چینی هم در باز و هم در شرایط گلخانه می‌تواند ریشه‌دار شود به شرطی که مدتی را در زیر ماسه(حداقل یک ماه) مانده باشد و سپس اقدام به کشت شود.
پیوندزنی: اگر پیوند در فضای باز و در خزانه روی نهالهای بذری زده شود، با موفقیت از پیوند T (تی) یا شکمی از نیمه تابستان تا آخر آن استفاده کرد و در بهار سال بعد به محض رویش پیوندک نهال را از بالای آن سربرداری نمود. در صورتی که امکانات گلخانه‌ای در دسترس باشد گیاهان پایه بذری یکساله در خزانه که در پائیز سال اول به داخل گلدانهای کوچک منتقل شده‌اند و در طی سال دوم در درون گلدان بوده‌اند، در آخر زمستان (اواخر بهمن یا اوایل اسفند) برای آماده شدن پیوند زنی به گلخانه آورده می‌شوند به محض اینکه ریشه‌ها علامت رشد را نشان دادند پایه برای پیوند زدن آماده‌است. برای این منظور قبلاً پیوندک را به صورت شاخه در طول فصل رویشی جمع آوری و در یخچال نگهداری می‌نمایند.

افرای چناری افرا پالماتوم دیسکویو (بونسای) افرای سرخ (بونسای) افرای شبه چناری

افرا پالماتوم شیشیگاشیرا (بونسای) افرا پالماتوم دیسکویو (بونسای)