تولیدات گیاهی کشور سالم است/ تولیدکنندگان از سموم و هورمون های مجاز استفاده کنند

محمدعلی باغستانی میبدی روز جمعه در گفت و گو با خبرنگار اقتصادی ایرنا، درباره پیامدهای بهداشتی مصرف هورمون ها برای رنگ آوری انواع میوه و میزان مصرف سموم در ایران، افزود: گاز اتیلن (اتفون) با نام تجاری (Finish)که از کشور چین وارد می شود، نوعی ماده شیمیایی هورمونی است که از آن برای عمل آوری برخی محصولات باغی از جمله موز، مرکبات و خرمالو استفاده می شود. 

وی با تاکید بر اینکه هورمون اتفن (گازاتیلن) سمی نیست، اظهار داشت: مصرف این هورمون از لحاظ بهداشتی برای سلامت جامعه مضر نیست، چرا که در اکثر کشورهای پیشرفته دنیا نیز از این هورمون برای عمل آوری و رنگ آوری محصولات باغی استفاده می شود.

وی، استفاده از هورمون و سموم مجاز توسط بهره برداران بخش کشاورزی را مورد تاکید قرار داد، گفت: نحوه و میزان استفاده از هورمون ها و سموم باید متناسب با ضوابط و دستورالعمل های ملی و بین المللی باشد.

وی اضافه کرد: در حال حاضر عمده مشکل ما این است که گاز اتیلن به صورت قاچاق وارد کشور می شود و تاکنون مجوزی از سوی وزارت جهادکشاورزی و سازمان حفظ نباتات برای پیشگیری از واردات این ماده شیمیایی (هورمون) صادر نشده است.

به گفته رئیس سازمان حفظ نباتات کشور، در این راستا چندی پیش نامه ای از سوی سازمان حفظ نباتات کشور به معاونت غذا و داروی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مبنی بر اینکه مصرف ترکیب اتفون (گاز اتیلن) در تولید گوجه فرنگی به منظور حفظ سلامت جامعه مورد تایید است یا خیر، مورد پیگیری قرار گرفت و متاسفانه تاکنون پاسخی از سوی وزارت بهداشت در این خصوص دریافت نشده است.

باغستانی، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی را مرجع تشخیص دهنده مسایل بهداشت مواد غذایی انسانی دانست و افزود: مصرف یا عدم مصرف هورمون اتفون (گاز اتیلن) یا دیگر ترکیبات شیمیایی باید از طریق معاونت غذا و داروی وزارت بهداشت مورد تایید قرار گیرد.

وی اضافه کرد: هم اکنون استفاده از این ترکیب در تولید گوجه فرنگی توسط هیات نظارت بر سموم کشور در حال آزمایش و بررسی است و در صورت تائید و ثبت، مجوز مصرف آن نیز صادر می شود. 

وی گفت: در این راستا بخشنامه ای از سوی سازمان حفظ نباتات کشور به تمام استان ها ابلاغ شده که تا زمان دریافت تائیدیه وزارت بهداشت برای مصرف ترکیب گاز اتیلن در تولید گوجه فرنگی، کشاورزان و تولید کنندگان کشور باید از مصرف این ترکیب تا اطلاع ثانوی در تولید این محصول خودداری کنند. 

باغستانی درباره نگرانی برخی از مردم در ورود سموم و هورمون های غیراستاندارد از چین، افزود: طی سالهای اخیر به دلیل اعمال تحریم ها علیه ایران، حدود 90 درصد سموم مصرفی کشور از چین و هند وارد می شود که از کیفیت و استاندارد لازم برخوردار نیست، البته سموم وارداتی چین و هند دارای استانداردها فائو هستند اما متاسفانه استانداردهای فائو کف استانداردهای جهانی را دربر می گیرد در حالی که سموم تولیدی کشورهای اروپایی بالاترین حد استانداردهای جهان را دارا است. 

رئیس سازمان حفظ نباتات کشور اظهار داشت: هم اکنون کمتر از 10 درصد سموم مورد نیاز کشور از اروپا وارد می شود که آن نیز در برخی محصولات همچون پسته که علاقه به خرید سم با کیفیت و با قیمت بالا است، مصرف می شود.

به گفته وی، بخش عمده تولیدکنندگان کشور از جمله گندمکاران توان خرید سم با کیفیت و قیمت بالا را ندارند بنابراین باید از سموم چینی و هندی استفاده کنند.

وی تاکید کرد: سازمان حفظ نباتات یا دیگر ارگان ها از ورود سم باکیفیت بالا ممانعت نمی کنند، مشکل این است که سموم باکیفیت به علت بالا بودن قیمت ها متقاضی زیادی ندارد و یا به مدت طولانی در انبارها باقی می ماند که همین امر می تواند موجب کاهش کیفیت آنها شود.

باغستانی درباره میزان مصرف سم در کشور، گفت: برای تولید محصولات کشاورزی در تمام دنیا سم مصرف می شود، ایران نیز از این امر مستثنی نیست، اما آمارها نشان می دهد که مصرف سم در ایران کمتر از مصرف سم در کشورهای پیشرفته جهان است. 

وی، سازمان حفظ نباتات کشور را متولی حفاظت از نباتات در مقابل انواع آفات و بیماری ها دانست و افزود: هم اکنون بیش از 600 آفت داخلی و حدود 40 آفت قرنطینه در کشور وجود دارد بنابراین برای کنترل آفات و بیماری های گیاهی چاره ای جز استفاده مناسب از سموم و آفت کش ها نداریم.

وی ادامه داد: مصرف سم در حد مجاز نیز می تواند در یک محصول باقی بماند اما این بدان معنا نیست که بگوییم محصول سالم محصولی است که مصرف سم آن صفر باشد، بلکه حد مجاز و ملی تعیین کننده مصرف سموم در هر کشور است که براساس سبد غذایی مردم هر کشور تعیین می شود. 

وی میزان مصرف سم کشور را نگران کننده ندانست و گفت: سالانه حدود 21 میلیون لیتر سم برای مبارزه با آفات در 16 میلیون هکتار از اراضی کشاورزی کشور مصرف می شود و در دنیا به طور میانگین 1000 گرم ماده مؤثر درهرهکتار استفاده می شود اما در کشور ما 562 گرم ماده مؤثر سم در هر هکتار است که این امر نشان می دهد ما 44 درصد سم کمتر از دنیا مصرف می کنیم. 

وی ایران را یکی از تولیدکنندگان محصولات ارگانیک در دنیا برشمرد و افزود: هم اکنون در پیشرفته ترین کشورهای دنیا 5 درصد و در دیگر کشورها بین 2 تا 3درصد محصولات به صورت ارگانیک تولید می شود، این درحالیست که در کشورما نیز این میزان بین 3 تا 4 درصد است.

باغستانی ادامه داد: طبق آمارهای سازمان بین المللی حفظ نباتات در صورتی که آفات و علف های هرز کنترل نشود، سالانه حدود 42 درصد خسارت به بخش کشاورزی وارد می شود که این امر مخاطراتی را برای بخش کشاورزی ایجاد می کند.

وی درخصوص تولید گندم و برنج، اضافه کرد: نگرانی در خصوص باقیمانده سموم در گندم و برنج وجود ندارد، چرا که از زمان مصرف سم تا زمانی که محصول نهایی در سبد مصرفی خانوار قرار گیرد، فرآیند طولانی را طی می کند بنابراین سمی در محصول وجود ندارد و محصول سالم به دست مصرف کنندگان می رسد.

وی درباره ادعای برخی مبنی بر آلودگی محصولات گلخانه ای و تازه خوری گفت: در سال 92 تویلد محصولات سبزی و صیفی کشور حدود 18 میلیون تن در سطح زیرکشت 715 هزارهکتار بود که تنها حدود 400 هزار تن محصول با سطح زیرکشت چهار هزار و 800 هکتار یعنی معادل 0.7 درصد زیر کشت گلخانه ای قرار دارد.

وی افزود: براساس پایش های صورت گرفته محصولات تولیدی در مزارع آلودگی خاصی ندارد و احتمال آلودگی تنها در بخش اندکی از محصولات تازه خوری گلخانه ای ممکن است وجود داشته باشد، اما این امر را نمی توان به تمام محصولات کشاورزی تولیدی کشور تعمیم داد.

باغستانی گفت: به طوری که در فرآیند کشاورزی تمام کشورهای دنیا احتمال خطاهایی از جمله بقایای سموم، فلزات سنگین، نیترات ممکن است، وجود داشته باشد، در این راستا ما تلاش داریم احتمال وجود هرگونه آلودگی در برخی محصولات را به صفر برسانیم.

وی گفت: طبق قانون باید 25 درصد محصولات کشاورزی به صورت ارگانیک و 25 درصد محصولات تولیدی تحت پوشش مدیریت تلفیق آفات قرار گیرد. 

وی در تفاوت تولید محصول ارگانیک و تولیدی مدیریت تلفیق آفات، افزود: برای تولید محصول ارگانیک هیچ نوع سم و ماده شیمیایی استفاده نمی شود، اما در تولید محصول براساس ضوابط مدیریت تلفیق مصرف سم و کود براساس استانداردهای ملی و بین المللی است. 

رئیس سازمان حفظ نباتات منابع مالی و بودجه این بخش را ناکافی دانست و گفت: به دلیل حساسیت این بخش در اجرای عملیات های قرنطینه ای و واکنش سریع برای کنترل آفات و بیماری های گیاهی بودجه فعلی این بخش پاسخگوی نیازها نیست و خواستار افزایش بودجه این بخش از دولت هستیم.