۱۳۹۳ دوم اردیبهشت

چمن بومی ایرانی که نسبت به کم‌آبی مقاوم است

محمدحسین شیخ محمدی، محقق طرح با بیان این که خشکسالی یکی از مضر­ترین تنش­های غیر­زیستی برای رشد چمن در طیف گسترده­‌ای از مناطق جغرافیایی جهان است، تصریح کرد: بسیاری از گونه­‌های فصل سرد توانایی سازگاری با خشکی­‌های طولانی مدت بویژه در فصول گرم سال را ندارند و کاهش کیفیت چمن در اثر تنش خشکی از نگرانی‌های اصلی مدیران چمن به شمار می‌رود.
وی صرف حجم فراوانی از آب در زمان آبیاری را از ویژگی‌های چمن به عنوان مهم‌ترین گیاه پوششی شهرها عنوان کرد و افزود: از آنجا که بسیاری از مناطق ایران دچار محدودیت منابع آبی هستند، ضروری است برنامه به حداقل رساندن آب مصرفی برای مناظر شهری به منظور کاهش مصرف آب به کار گرفته شود.

دانشجوی دوره دکتری دانشگاه صنعتی اصفهان اضافه کرد: کمبود ریزش‌ها و پراکنش نامناسب زمانی و مکانی بارندگی، ایران را در زمره کشورهای خشک و نیمه خشک قرار داده، به نحوی که میزان بارندگی متوسط سالانه ایران حدود 244 میلیمتر است که کمتر از یک سوم بارندگی متوسط کره زمین است.

وی اتلاف بخش قابل توجهی از ریزش‌­های آسمانی باقیمانده در سطح خاک بر اثر تبخیر را از دیگر علل کم آبی در نواحی خشک و نیمه خشک کشور دانست و گفت: در کشورهایی مانند ایران به دلیل کمبود آب، فضای سبز آسیبهای فراوانی می‌بیند و نگهداری مناسب ازآن نیازمند صرف هزینه‌های بالاست.

 

شیخ محمدی انتخاب گونه‌ها و ارقام بومی و مقاوم چمن سازگار با شرایط منطقه را از مهم‌ترین راهکارها به منظور بهبود مقاومت به خشکی دانست و تصریح کرد: کاهش مصرف آب، کاهش هزینه استفاده از کودهای شیمیایی و سموم به دلیل مقاومت گیاهان بومی به آفات، امراض و خاکهای ضعیف منطقه و به تبع آن کاهش ورود مواد سمی شیمیایی به خاک و آبهای زیرزمینی از دیگر مزایای استفاده از ارقام بومی چمن است.

وی با بیان این که ایران کشوری ممتاز و با رتبه بالا از نظر غنای گیاهی و تنوع ‌زیستی و دارای ۱۱ اقلیم از ۱۳ اقلیم شناخته شده جهانی است، تصریح کرد: بر اساس نظر گیاه‌شناسان و پ‍‍ژوهشگران، تعداد گونه‌های گیاهی ایران در حدود ۸ هزار گونه است که از نظر تنوع گونه‌ای حداقل دو برابر قاره اروپاست بر همین اساس ما تصمیم گرفتیم به بررسی مقاومت به خشکی گونه‌های گراس بومی ایران شامل علف گندمی بیابانی و تال فسکیو بپردازیم.

دانشجوی دکتری مهندسی کشاورزی دانشگاه صنعتی اصفهان مدت زمان انجام این آزمایش‌ها را قریب به دو سال عنوان کرد و افزود: این طرح با راهنمایی دکتر نعمت‌الله اعتمادی از اعضای هیأت علمی دانشکده مهندسی کشاورزی دانشگاه صنعتی اصفهان انجام گرفته و هزینه‌ای بالغ بر 30 میلیون ریال به همراه داشته است.

وی اضافه کرد: نتایج آزمایش‌ها نشان داد گونه علف گندمی بیابانی که مقاومت بالایی از خشکی را دارا بوده و می‌تواند مقادیر پایین آب را تحمل کند، با مکانیزم‌هایی همچون افزایش پرولین، افزایش آنزیم‌های آنتی اکسیدانی (کاتالاز، سوپراکسید دسیموتاز، اسکوربات پراکسیداز و پراکسیداز) و نشت الکترولیت پایین در هنگام تنش خشکی، به خوبی نسبت به این تنش مقاومت نشان می‌دهد.

شیخ محمدی در پایان با اشاره به انجام تحقیقات تکمیلی به منظور معرفی این گونه به عنوان گونه تجاری قابل استفاده به جای چمن‌های رایج، ابراز امیدواری کرد که با پایان یافتن این تحقیقات بتوان از گونه بومی علف گندمی در کشور استفاده کرد.

  moradi