برگ :
فتوسنتز ،تعادل بیو شیمیایی گیاه ،دریافت تحرکات محیطی و تا حدی ذخیره مواد غذایی از وظایف برگ بشمار می روند.
برگ همچنین سطح زیادی را برای تبخیر آب تأمین می کند. تبخیر آب از سطح گیاه را تعرق می گویند.
تعرق دو نقش مهم دارد : ایجاد تفاوت مکش آب بین برگ و ریشه که برای جذب آب و عناصر غذایی از خاک و انتقال این مواد به برگ لازم است. دفع انرژی حرارتی و در نتیجه کنترل حرارت برگ ماده سبز رنگ کلروفیل عامل جذب کننده انرژی نورانی بوده و به برگ قدرت فتوسنتز می دهد.
گیاهان را از نظر ظرفیت فتوسنتز به دو دسته تقسیم می کنند:
-گیاهانی که محصول اولیه فتوسنتز در آنها اسدهای چهار کربنه است و به آنها گیاهان C4 گویند مانند ذرت و نیشکر.
–گیاهانی که محصول اولیه فتوسنتز در آنها اسیدهای سه کربنه است و به آنها گیاهان C3 می گویند مانند گندم و جو و بسیاری از گیاهان دولپه. گیاهان C4 ظرفیت فتوسنتزی بسیار زیادتری از گیاهان C3 داشته و برای بهره گیری از ظرفیت تولیدی آنها به نور و مواد غذایی بیشتری نیاز است.
برگها رشد نسبتا محدودی داشته و عمر آنها نسبت به ساقه کوتاهتر است. تولید برگ های جدید در گیاهان گل انتهایی با تشکیل گل متوقف می گردد. ساختامن داخلی و خارجی برگ ، شکل و همچنین نحوه قرار گرفتن برگ روی ساقه اهمیت زیادی در تعیین عملیات زراعی دارند.
مثلا ساختمان و تعداد روزنه ها نقش مهمی در مقاومت و عکس العمل گیاه در برابر خشکی دارند. هرچه تعداد روزنه ها بیشتر باشند، آب زیادتری تعرق خواهد شد. روزنه هایی که در فرورفتگی های سطحی برگ قرار دارند و یا بوسیله کرک هایی احاطه گردیده اند آب کمتری از دست می دهند.
وجود کرک ها ، واکس و کوتیکول ضخیم در سطح برگ به مقاومت گیاه در مقابل خشکی می افزاید. بعضی از برگها نیز دارای کرکهای نقره ای رنگی هستند که نور را منعکس کرده و از بار حرارتی برگ می کاهند.
آرایش رگبرگ ها و خصوصیات سطحی برگ در نگهداری قطرات بر روی برگ موثر بوده و ممکن است در جذب سموم و سایر مواد شیمیایی موثر باشند. بشره برگ بعضی از گیاهان تک لپه ای مثل ذرت و ذرت خوشه ای دارای سلول های درشت و آبداری هستند که آب خود را در شرایط کم آبی از دست داده و باعث تا شدن برگها می گردند.
تا شدن برگها سبب نقصان سطح تعرق ، جذب نور و حرارت گشته و به متعادل نگه داشتن حرارت برگ کمک می کند. برگ های کم عرض یا استوانه ای درجه حرارت خود را بهتر کنترل نموده و برای شرایط اقلیمی گرم و خشک مناسبتر می باشند. بعضی گیاهان که دارای برگهای عریضی هستند ، با تشکیل شکافهایی در برگ به این هدف می رسند.
برگهایی که زاویه حاد با ساقه می سازند فضای کمتری را اشغال نموده و نور بیشتری را به سطوح پایین تر گیاه انتقال می دهند و همچنین حرارت خود را بهتر کنترل می نمایند. برگهایی که با آرایش مارپیچ پلکانی روی ساقه قرار دارند وضع بهتری را برای انتقال نور به سطوح پایینتر گیاه ایجاد می کنند.