گیاه دارویی بذر البنج :
Hyocyamus niger : نام علمی
از گذشته مردم از سمی بودن گیاه بنگ دانه مطلع بودند و برای مداوای برخی از بیماری ها از آن استفاده می کردند
پمادهایی که از برگهای این گیاه ساخته می شد در اکثر فارماکوپه ها عنوان یک گیاه دارویی معرفی شده است.برگها ،بذرها و ریشه بذر البنج حاوی مواد مؤثره است که در صنایع داروسازی اهمیت زیادی دارد.اندام های ذکر شده سمی ومرگ آورند ومواد دارویی آنها را فقط باید در صنایع داروسازی استحصال نمود .بذر البنج یکی از ترکیبات سیگار ضد آسم است .
پراکنش جغرافیایی:
این گیاه در کنار جاده ها،اماکن ،مخروبه ها،قبرستانها ومناطق بایر اغلب نقاط اروپا مانند یوگسلاوی،منطقه مدیترانه ونقاط مرکزی وغربی آسیا مانند ایران وهمچنین شمال آفریقا میروید0در ایران این گیاه در اطراف تهران،کرج،نواحی شمالی تهران مانند ونک،آذربایجان ،اردبیل،آستارا ،اراک وتفرش وگرگان میروید.
خصوصیات گیاهشناسی:
گیاهی است علفی ،دو ساله ودارای ساقه استوانه ای شکل،خمیده در ناحیه رأس و به ارتفاع cm80 تا60 این گیاه ریشه ای راست،دراز ونسبتاً ضخیم دارد.
برگهای متناوب ،مثلث شکل ،نوک تیز ودر قسمت انتهایی ساقه معمولاً عاری از دمبرگ ومنقسم به لوبهای نامساوی است.رنگ برگها سبز مایل به سفید و به مجرد دست زدن نیز به انگشتان می چسبد.
گلها در اردیبهشت و خرداد ظاهر می شود0میوه آن پوشینه ودارای ظاهری شبیه دیگ دهانه دار ومحتوی 500تا4گلها در اردیبهشت و خرداد ظاهر می شود0میوه آن پوشینه ودارای ظاهری شبیه دیگ دهانه دار ومحتوی 500تا400دانه کوچک است0گلهای درشت آن سمی است ولی با وجود آن مورد توجه زنبور عسل قرار می گیرد.
قسمت مورد استفاده آن برگ ودانه است.
ترکیبات شیمیایی:
مقدار کلی آلکالوئیدهای آن بر حسب شرایط محیط تغییر می کند ولی در هر حال مقدار کلی آن از بلادون کمتر است ودارای مخلوطی از آلکالوئیدهای مهم مانند هیوسیامین،هیوسین یاآسکوپولامین وبه مقدار کم آتروپین است.علاوه بر آلکالوئیدهای مذکور دارای روغن قابل استخراج و 30 درصد آمیدون می باشد.روغن دانه آن دارای دو اسید چرب اشباع شده استارئیک و پالمتیک ودو اسید چرب اشباع نشده اولئیک ولینولئیک است.
خواص درمانی :
بنگ دانه اثر ضد تشنج،آرام کننده درد ،مخدر،باز کننده مردمک چشم وخواب آور دارد و در آن از بیماری هایی که منشأ عصبی دارد وهمین طور در اختلالات دماغی استفاده می شود0همچنین در بیماری های دستگاه تنفس مانند سرفه های تشنجی،سیاه سرفه،سل ،برونشیت مزمن،دردهای عصبی ودردمفاصل،نقرس وصرع وبه علت دارا بودن هیوسین نسبتاًزیاد ددتر بیماری پارکینسون کاربرد دارد.
نیاز های اکولوژیکی :
این گیاه تقریباًدر هر اقلیمی قابل رویش است0بذر البنج گیاهی است بلند روز که در طول رویش به مقدار زیادی نور احتیاج دارد.برای تسریع در رشد ونمو وافزایش مواد مؤثره به مواد هوموسی وخاکهای غنی از نیتروژن نیاز دارد به طوری که کمبود مواد وعناصر غذایی در خاک اثرهای نامطلوبی در رویش این گیاه دارد.
مواد وعناصر مورد نیاز:
استفاده از کودهای حیوانی در خاکهایی که این گیاه کشت می شود مناسب است وباعث افزایش عملکرد میشود.کودهای شیمیایی نیز به مقادیرمناسب باعث افزایش پیکر رویشی ومقدار آلکالوئیدهای آن می شود-در فصل پاییز هنگام آماده ساختن خاک باید ازت،اکسید فسفر واکسید پتاس به خاک اضافه نمود.
آماده سازی خاک:
انجام شخم عمیق در زمینهایی که در آن بذر البنج کشت می شود ضروری است .زمین را در فصل پاییز شخم زده وسپس کلوخه ها بوسیله دیسک شکسته وزمین را تسطیح می کنند.
روش کاشت :
بذر گیاه بذر البنج قوه ی رویشی کمی دارد .برای افزایش قوه رویشی بذرها باید یک دوره سرما را بگذرانند.تکثیر آن با بذر صورت می گیرد این گیاه بدیل وسعت انتشاری که دارد هیچ گاه پرورش نمی یابد.چون بذر این گیاه به علف کشها حساس است از این رو بهتر است بابذر گیاهان دیگر کشت شود. کشت آن بصورت ردیفی است تا وجین علف های هرز به سهولت و حداقل خسارت به بذر صورت گیرد.
مراقبت ونگهداری (داشت) :
رشد اولیه آن بسیار کند است دراین فاصله علف های هرز رشد می کنند بنابراین مبارزه با علفهای هرز باعث افزایش عملکرد می شود.از میان علف کشها می توان از گراماکسون بصورت محلول پاشی استفاده کردهمین طور ،علاوه بر مبارزه شیمیایی علفهای هرز را باید بصورت مکانیکی وجین کرد و در صورت نیاز باید این گیاه را تنک کرد.
گیاهان در طول رویش بوسیله برخی آفات از جمله سوسک سیب زمینی (سوسک کلرادو) آسیب می بینند.برای مبارزه با این آفات از محلول 2/0 درصد دیمکرون وسافیدان استفاده می شود. ممکن است بذر البنج در طول دوره رویش بوسیله برخی بیماریهای قارچی نظیر فیتوفترا آسیب ببیند .تناوب کشت مناسب وآماده ساختن صحیح واصولی خاک بطور بارزی باعث کاهش بیماری های قارچی می شود.
برداشت محصول :
از سال اول رویش می توان برگهای گیاه را برداشت نموده .هنگامی که برگها به اندازه نهایی خود رسیده باشندآنها را برداشت میکنند.برداشت برگها در اواسط تابستان بسته به شرایط اقلیمی محل رویش صورت می گیرد که یک یا چند بار در سال برداشت میشود.
آخرین برداشت برگها اواخر مهر-اوایل آبان صورت می گیردچنانچه که بذر های این گیاه مورد نظر باشد باید در برداشت برگها دقت نمود تابه گلها یا جوانههای گل دهنده آسیبی نرسد.
خشک کردن وانبار کردن :
برگها یا ساقه ها پس از برداشت باید خشک شوند.از آنجایی که برگها از رطوبت فراوانی برخوردارند وخشک کردن آنها بسختی صورت می گیرد بهتر است از خشک کن های الکتریکی استفاده کرد.درجه حرارت مناسب برای خشک کردن برگهای بذر البنج 50 تا 60 درجه سانتی گراد است.