نام علمی: Vinca minor
نام های دیگر: پریوش - پیچ تلگرافی - گل تلگرافی
تیره: خرزهره یا Apocynaceae
گیاهی است علفی با ساقه های خزنده بر روی زمین و یا بالا رونده ؛ به
همین دلیل نیز به پیچ تلگرافی مشهور است . گلهای آن به رنگ های متنوع آبی
یا سفید حتی قرمز نیز دیده می شود . برگهای آن متقابل است با دمبرگ کوتاه
و یا حتی بدون دمبرگ ، گل آذین غالباً منفرد محوری . میوه ی آن نیز از نوع
فولیکول دوتایی است .
گزارش شده است که این گیاه در برخی نواحی در طول یک سال ممکن است دو بار یکی در اواسط بهار و دیگری در پاییز دارای گل شود .
به معنی رام vincare نام انگلیسی این گیاه و نام علمی هر دو از واژه لاتین كردن
و اسیر كردن گرفته شده و وجه تسمیه آن ساقه های خزنده مهاجم این گیاه است.
د رنزد رومیان باستان گیاه پروانش علامت قربانی دادن و مرگ بوده و در
انگلستان قرون وسطی این گیاه مترادف با اعدام بوده است. بنابر یك سنت
قدیمی ایتالیایی ها شاخه هایی از این گیاه را بر روی گور كودكان فوت شده
میگذاشته اند و به این گیاه عنوان '' فیوردی مورته'' یا '' گل مرگ'' داده
بوده اند .
گیاه پروانش در قدیم به گیاه جادوگر نیز مشهور بوده است و مردم آن را
با نام ''بنفشه ی جادوگران'' می شناخته اند. این گیاه یكی از اجزای همیشگی
شربت عشق – معجونی خوفناك از تركیب كوبیده ی گیاه پروانش (گل تلگرافی) با
كرم خاكی و آبرون كبیر- بوده است. كولپپر این گیاه را وابسته به سیاره ی
ناهید (زهره) میدانسته و می نویسد: '' اگر مرد و زن برگهای گیاه پروانش را
بخورند بین آن دو عشق به وجود می آید. '' در فرانسه این گیاه نماد دوستی
است .
از نظر پزشكی پروانش یا گل تلگرافی یك قابض شفابخش است. برگهای
تازه ی آن را بر روی زخم میمالند و یا در حفره بینی فرو میكنند و خونریزی
را بند می آورند پمادی از برگهای كوبیده آن برای بواسیر بسیار مفید است.
هنوز هم این گیاه را به عنوان قابض مصرف میكنند و چای آن را برای درمان
خونریزیهای شدید ماهانه خانمها و همچنین خونریزی لثه تجویز مینمایند.
پروانش همچنین تا حدودی مثل یك مسكن عمل میكند و برای رفع نگرانیهای عصبی
مصرف میشود .
پروانش ماداگاسكار یا پروانش گل سرخ یك داروی سنتی
آفریقایی برای درمان دیابت یا مرض قند میباشد. در سال 1950 هنگامی كه
پژوهشگران به دنبال پیدا كردن خواص ضد بیماری قند گیاه بودند كشف كردند كه
این گیاه بر روی گویچه های سفی خون عمل كرده و از رشد سرطان جلوگیری میكند
.
ترکیبات شیمیایی :
برگها و قسمتهای هوایی این گیاه دارای
آلکالوئیدهایی چون وینین Vinin وینکامین Vincamin و یک ماده ی تلخ به نام
وینسین Vincin می باشد .
خواص درمانی :
مهمترین خاصیت این گیاه اثر
باز کنندگی مجاری عروقی می باشد . همچنین به عنوان اکسیژن دهنده ی قوی و
تا حدودی نیز اثر قابض می باشد .
زیستگاه طبیعی :
گیاه بومی اروپاست. در جنگلها و محلهای پر درخت پرچینها و همچنین بر روی خاكهای گچی یا رسی كه خوب زهكشی شده باشد میروید .
مشخصات ظاهری :
گیاه
با دوامی است كه طول ساقه های خزنده و بالا رونده ی آن از سی تا نود
سانتیمتر است كه مجموعه ی متراكم و فشرده ای را به وجود می آورند. برگهای
تخم مرغی شكل و براق گل پروانش كه دارای نوك صاف و یا تیز هستند به صورت
جفت در امتداد ساقه بیرون می آیند و در تمام طول زمستان روی گیاه باقی
میمانند. از اواسط بهار تا اوایل تابستان گلهای زیبای آبی ارغوانی با پنج
گلبرگ مثلثی شكل و خمیده كه شبیه تیغه های پنكه هستند ظاهر میشوند .