شانکر والزایی : Valsa canker
عامل بیماری : Valsa ceratosperma
شانکر والزایی در ژاپن ، کره و چین از بیماری های مم سیب است . این بیماری در شهرها و مناطق شمالی ژاپن آموری ، آکیتا ، هوکاییدو، آیوات و ناگانو مسئله آفرین است . روی گلابی و به نیز دیده شده است .
نشانه های بیماری
عامل بیماری به پوست درختان سیب حمله می کند . شانکر در اطراف محل دم میوه ها ،سیخکهای شاخه چه ها ، انشعابات شاخه ها و نواحی مصدوم پوست درخت بروز می کند . در هوای مرطوب سطح نواحی آلوده پوست برآمده و لهیده می شود و مرکز شانکر به رنگ صورتی در می آید .
شانکرهای طویل بیماری بیشتر در سطح بالایی شاخه های درختان قدیم ظاهر می شوند . در ژاپن دراواخر ماه مه روی شانکر های جوان تعداد زیادی پیکنید های قارچ به شکل نقاط کوچک و سیاه بروز می کند و یک ماه بعد از آن فتیله های اسپوری از آن خارج می شود .
موقع زدودن شانکر تمام قسمت ها ی آلوده پوست زایل نمی شود از این رو تراشیدن آنها موجب انهدام کامل بیماری نشده شانکر بار دیگر از همان محل ها ظاهر می شود . چنانچه شانکر گرداگرد شاخه را بگیرند شاخه در بهار یا تابستان می خشکند.
عامل بیماری
قارچ عامل این بیماری است که مترادف آن V.mali و شکل غیر جنسی آن Cytospora sacculus نام دارد .
پیکنید ها و پریتیس های این قارچ در استروما تشکیل می شوند . کنیدی های بی رنگ و اندازه آن 1.5-0.5×6-3 میکرون است . آسکها در پریتس و پریتس در آسکواستروما تشکیل می شوند . هر آسک دارای 8 آسکوسپور بی رنگ است که اندازه هر یک از آنها 2-1×5.9-5 میکرون است .
چرخه بیماری و اپیدمولوژی
قارچ عامل بیماری در پوست چوبهای آلوده زمستان گذرانی می کند . بیشتر شانکر های جدید در بهار بین ماه مارس تا اواخر آوریل بروز می کند . رشد شانکر در اوایل تابستان سریع و در بقیه تابستان و زمستان کند است .
میسیلیومها را تا محدوده 5 سانتی شانکرهای فعال می توان جدا کرد . پیکنید از اواخر مه تا نوامبر نشکیل می شود . پیکنیدیوسپور ها در مواقع بارانی از دهانه پیکنید خارج می شوند عامل بیماری از محل زخم های دم میوه ، صدمات مکانیکی واد شده به شاخه ها و محل های سرمازده وارد میزبان می شوند . پریتس ها در پاییز روی شانکر ها به وجودمی آیند .
در اواخر پاییز و بعد از برداشت محصول اگر محل زخم های دم میوه را با سوسپانسیون غلیظ اسپور مایه زنی کنیم شانکر های بیماری در اواخر پاییز سال بعد یا گاهی 2-3 سال بعد ظاهر می شوند . چنانچه محل قطع شاخه را در بهار مایه زنی کنیم معمولا سال بعد در آن محل ها شانکر تشکیل می شود گاهی هم سه سال طول می کشد تا شانکر تشکیل شود .
مبارزه
هرس شاخه های آلوده و حذف بافتهای شانکر داردرختان مبتلا به بیماری درپاییز یا اوایل بهار قبل از تشکیل پکنیدها و انهدام آنها موجودی مایه قارچ را در باغ کاهش می دهد .
قارچ کش معالجه کننده ای وجود ندارد . برای کنترل بیماری می توان از خمیرهای محتوی قارچ کش استفاده کرد ، بافتهای آلوده و شانکر ها را تراشیه و محل آنها را با خمیر پانسمان کرد.این کار از عفونت جدید جلوگیری و میسیلیوم ها باقی مانده در محل آلوده را منهدم می کند..
در بعضی مناطق برای معالجه بیماری لایه ای از خاک به قطر 5 سانت را روی شانکر ها می مالند و با نواری از جنس وینیل می پوشانند . هنوز رقمی از سیب که مقاوم به این بیماری یاشد شناخته نشد است .