کنه نمدی :
نام علمی : colomerus vitis
میزبان
گونه ای است کاملاً اختصاصی که فقط در مناطق کشت مو رایج بوده و فعالیت دارد.
شکل شناسی
بالغ
افراد بالغ به شکل کشیده ، به رنگ کرمی و به طول 150 میکرون هستند . سپر پشتی در قسمت عقبی دارای برجستگی ها و موهایی است که موها متمایل به جلو بوده و یا به صورت مورب تمایل به قسمت مرکزی دارد .
خط میانی در دو سوم عقبی سپر پشتی قرار دارد. خطوطل کنار – میانی درازتر بوده و کمی خمیده است .
ناخن پروش دارای 5 شاخه جانبی است . اپیستوزما در نیمه قدامی دارای 3 مو است که موی جانبی 2 برابر دو موی دیگر است . از این گونه سه نژاد فیزیولوژیکی شناسایی شده است که از نظر مرفولوژی و فقط با توجه به نوع خسارتی که وارد می کنندمی توانند از هم تفکیک شوند .
یکی از این نژاد ها به جوانه ها خسارت می زند و دیگری ایجاد گال در برگ می کند و سومی نیز باعث پیچیدگی برگها شده و هیچ علائم دیگری را باعث نمی شود .
خسارت
تغذیه نژاد جوانه ای باعث از بین رفتن جوانه های اولیه و سبب ایجاد اختلال در مراحل رشد بعدی می شود . سرشاخه ها بدشکل شده و تمایل به پهن شدن دارند و ممکن است رشد زانویی داشته و فاصله بین گره ها کم شود .
برگهای تغییر شکل یافته متعددی به ویژه در قسمتهای پایینی شاخه ها تولید می شوند . بعضی از این برگها ممکن است در اثر تغییر شکل شبیه به برگ بلوط یا انجیر شده و شکافدار به نظر می آید . خسارت وارده به جوانه ها ممکن است منجر به تولید خوشه های رشد نیافته و با تعداد حبه کمتر و کوچکتر شود .
فاکتورهای دیگری نیز منجر به تولید علائم مشابه می شوند که آز آنجمله می توان موراد زیر را نام برد :
1- کمبود بر .
2- پس از هرس مو .
3- فعالیت شته فیلوکسرای مو
4- فعالیت برخی نماتدهی انگل گیاهی
5- برخی بیماریهای ویروسی از جمله بیماری ویروسی بادبزنی که باعث کوتولگی و توقف رشد در اوایل فصل ، بد شکل در شاخه و برگ ، لکه دار شدن خفیف برگ و رشد زیکزاگی شاخه می شود .
افراد این نژاد معمولاً در زیر پولکهای بیرونی جوانه ها مستقر می شوند . بیشترین مقدار تغذیه و خسارت وارده نیز در برگهای قاعده ای سرشاخه ها صورت می پذیرد . همراه با افزایش تراکم جمعیت عمق نفوذ کنه ها در داخل جوانه ها نیز افزایش می یابد .
تجزیه و تحلیل خسارت وارده از سه نژاد نشان می دهد که نژاد جوانه ای قادر است خسارت هنگفتی را وارد کند و در صورت شدت آلودگی و عدم کنترل منجر به از بین رفتن کامل محصول می شود . نژاد گالی در مقایسه نژاد جوانه ای خسارت اقتصادی مهمی را وارد نمی کند و علائم آن عمدتاً در برگهای جوان و اوایل فصل ظاهر می شود .
بروز تغییرات ساختمانی متعدد در محل تشکیل گال ، آلودگی توسط قارچ Plasmopara Vtitcola را تشدید می کند به طوری که میسیلیوم این قارچ در بین کرکهای گالی فراوان تر از بخشهای مجاور است .
زیست شناسی
نژاد جوانه ای معمولاً در زیر پوست درختچه مو یا برگچه های جوانه ها زمستان گذرانی می کند . این کنه معمولاً در زیر دومین لایه برگچه های جوانه ها یافت شده و به ندرت عمیق تر از آن دیده می شود .
در بهار وقتی درختچه مو شروع به رشد نمود ، کنه ها در داخل جوانه ها در محلی که زمستان گذرانی کرده اند باقی می مانند و فقط زمانی که شاخه های طولی بیشتر از 100 میلیمتر پیدا کردند شروع به مهاجرت می کنند و به تدریج همراه با پیشرفت فصل جوانه های تازه تولید شده نیز آلوده می شوند .
سیکل زندگی این نژاد تماماً در داخل جوانه ها سپری شده و تمامی مراحل زیستی را می توان در داخل جوانه هل مشاهده کرد . به همین دلیل این نژاد به مراتب خطرناک تر از نژاد گالی بوده و از بین بردن آن نیز به سادگی امکان پذیر نیست .
نژاد گالی در زیر خارجی ترین برگچه های جوانه ها زمستان گذرانی می کند .
این نژاد می تواند از طریق پایه سا قلمه های آلوده به تاکستان های سالم انتقال یابد ، هر چند که هر 3 نژاد می توانند از طریق باد ، حشرات و پرندگان گسترش یابند . مدت لازم جهت نشو و نما از تخم تا مرحله بلوغ حدود 14 -10 روز می باشد .
تخم ها به نسبت یک عدد در روز و در دستجات 2 تا 10 عددی گذاشته می شوند . تفریخ تخم ها در بهار در حدود 9 - 5 روز طول می کشد . این کنه در شرایط مساعد قادر است تا 7 نسل در سال تولید نماید . فعالیت بهاره وقتی شروع می شود که دمای محیط به حدود 5/15 درجه سانتیگراد رسیده باشد .
تمامی واریته های مو مشابه و یکسانی در مقابل این کنه ندارند به طوری که معمولاً ارقام آمریکایی نسبت به این گونه مقاوم هستند .
کنترل
نژاد جوانه ای به محض شروع رشد جوانه های جدید بطرف آنها مهاجرت کرده و با نفوذ و تغذیه از آنها باعث آلودگی و ایجاد خسارت در بافتهایی می کند که رشد رویشی و زایشی فصل بعد را بعهده خواهد داشت .
لذا کنترل نژاد جوانه ای در جهت جلوگیری از آلودگی جوانه های جدید خواهد آمد . افراد این نژاد قبل از ایجاد آلودگی و نفوذ به داخل برای مدت نسبتاً کوتاهی خارج از جوانه ها بوده و با یکبار سمپاشی از بین بروند .
بنابراین بهترین زمان کنترل حدود چهار هفته پس از جوانه زنی است ، وقتی که شاخه های اولیه حدود 250 میلیمتر طول دارند و تکرار سمپاشی معمولاً پس از 14 روز توصیه می گردد. در مواردی نیز به علت سمپاشی بر علیه بیماری سفیدک سطحی که حدود 2 هفته قبل از تورم جوانه ها و با استفاده از ترکیبات گوگردی صورت می پذیرد نیاز به سمپاشی اختصاصی برعلیه این کنه را منتفی می سازد .
حتی گوگردی که در دوره گل دهی یعنی وقتی که طول شاخه های جدید 100 میلیمتر است بر علیه بیماری سفیدک سطحی دروغی مصرف می شود ، این کنه را در حد قابل قبول کنترل می کند .
در مواردی استفاده از ارقام مقاوم نیز توصیه می گردد ، به طوری که طی مطالعه ای واکنش 15 رقم مختلف در غرب ایران انجام شد نشان داد که رقم شاهانی تقریباً مقاوم و رقم عسگری حساس می باشد . بنابراین می توان از این رقم بعنوان پایه مقاوم بهره گیری نمود .