گیاه رمارن :
نام علمی : Rosmarinus officinalis L
شرح گیاه
نام علمی جنس رومارن از دو واژه لاتین ros به معانی شبنم و marinnus به معانی دریا اقتباس شده است. درختچه ای بومی اروپای جنوبی و حوالی مدیترانه است.
رومارن گیاهی است پایا، بسیار معطر و دارای ساقه های چوبی به ارتفاع 50 سانتی متر الی یک متر که به حالت خودرو در منطقه مدیترانه مخصوصاً نواحی ساحلی آن تا آسیای صغیر می روید بعلاوه چون دارای برگهای سبز دائمی است و زیبائی خاص و بوئی مطبوع دارد از این جهت در اغلب نواحی پرورش می یابد.
این گیاه دارای برگهای متقابل با کناره برگشته باریک و دراز، نوک تیز و نسبتاً خشن دارد. سطح فوقانی پهنک برگ آن نیز به علت فاقد تار بودن به رنگ سبز ولی سطح تحتانی بر اثر پوشیده بودن از کرک به رنگ تقریباً سفید است گلهای آن که در ماههای اردیبهشت و خرداد در کناره برگها ظاهر می شود
رنگ آبی روشن (بندرت سفید) دارد و در قسمت داخلی آن لکه کوچک و بنفش رنگ دیده می شود درون جام گل منحصراً دو پرچم جای دارد میوه اش چهار فندقه ای و به رنگ قهوه ای است.
زمین مناسب
رومارن را باید در زمین های آهکی قابل نفوذ، سبک و کاملاً آفتابگیر که در معرض بادهای شدید نباشد، پرورش داد.
آماده سازی خاک
زمین زراعتی جهت کاشت رومارن باید کاملاً شخم زده و اصلاح شده باشد افزودن کود حیوانی به اندازه کافی رشد گیاه را تقویت می کند ولی به کار بردن کودهای شیمیایی ضرورتی ندارد.
تکثیر گیاه
تکثیر رومارن از طریق کاشتن دانه های رسیده آن و با قلمه زدن، خوابانیدن و یا کاشتن شاخه های ریشه دار پایه های مسن صورت می گیرد لیکن تکثیر از طریق خوابانیدن چندان معمول نیست
تکثیر از طریق دانه :
تکثیر از طریق کاشتن دانه بدین نحو است که ابتدا دانه های رسیده گیاه را در اسفند ماه تا فروردین ماه در قطعه زمین مناسبی با رعایت مشخصات محل پرورش (از اینکه در ارتفاعات با در دشت ها باشد) می کارند و سپس گیاه کوچک حاصل را هنگامی که رشدکافی حاصل نمود به زمین زراعتی بنحوی منتقل می سازند که فاصله هر گیاه از دیگری بین 60 تا 100 سانتی متر از کلیه جهات باشد.
در بعضی نواحی نیز قبلاً خطوطی به فواصل 120 سانتی متر در زمین زراعتی بوجود می آورند گیاهان به نحوی روی آن خطوط می کارند که فاصله هر گیاه از دیگر حداقل یک متر باشد. تکثیر از طریق قلمه زدن : تکثیر بوسیله قلمه زدن معمولاً در بهار صورت می گیرد. برای این کار قلمه های فراوانی از شاخه های جوان گیاهان مسن بدست می آورند و آنها را در زیر شاسی که گرمای مناسب داشته باشد، می کارند.
با این روش تعداد بسیار زیادی از قلمه ها را می توان به نحو فشرده در خاک آماده درون شاسی کاشت. معمولاً قلمه ها پس از طی 3 هفته تا یک ماه دارای ریشه می گردند. و هر چه شرایط خاک زیر شاسی برای گیاه مناسب تر باشد قلمه ها زودتر دارای ریشه می شوند پس از آنکه قلمه ها دارای رشد و ریشه کافی گردیدند آنها را به زمین اصلی با رعایت فواصل مشخص که در بالا ذکر شد انتقال می دهند.
از امتیازات این روش آنست که گیاه پرورش یافته دارای همان مشخصات گیاه مادر می گردد. در حالیکه از کاشتن دانه های رسیده واریته های گوناگون حاصل می شود که بعضی از آنها ممکن است مرغوب نباشند.
برداشت
بهره برداری معمولاً از سال سوم آغاز می شود و هنگامی صورت می گیرد. که گیاه در حال گل دادن باشد. به تجربه ثابت شده است که اگر رومارن در دامنه های شمالی کوهستانها در زمین مساعد پرورش یابد به سهولت رشد می کند و اگر پس از رشد کامل ساقه آنها را از ناحیه مجاور سطح زمین جهت بهره برداری قطع نمایند در سال بعد بر اثر پیدایش جوانه های متعدد از محل قطع شده ساقه های فراوانی ظاهر می گردد که باعث پرپشت شدن گیاه را فراهم می کند.
چنین پایه هایی دارای ساقه های متعدد نیمه چوبی و برگهای فراوان می باشد. هنگام بهره برداری باید توجه داشت که هر چه پایه گیاه مسن تر باشد چون شاخه های آن چوبی می گردد. محصول غیر کافی با راندمان کم بدست خواهد آمد.
از این جهت همیشه بدست آوردن شاخه های نیمه چوبی و دارای برگهای فراوان موردنظر می باشد پس از قطع شاخه ها معمولاً از آنها در همان محل توسط دستگاههای تقطیر قابل انتقال اسانس گیری می کنند از هر 100 کیلوگرم گل یا شاخه های برگدار نیمه چوبی و یا گلدار 150 تا 200 گرم اسانس بدست می آید.
دامنه انتشار
در کشور در سالهای اخیر پرروش رومارن توسعه زیادی پیدا نموده است.